Οι μεγάλοι και μικροί ευεργέτες της Δίβρης στο διάβα των αιώνων!…

Οι μεγάλοι και μικροί ευεργέτες της

Δίβρης στο διάβα των αιώνων!…

Η ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΟΥ «ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΔΙΒΡΗΣ» ΣΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΗΣ 20-21 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2016

(σ.σ. Όπως είχαμε υποσχεθεί, έστω και καθυστερημένα, δημοσιεύουμε την ομιλία του προέδρου του ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ Σωτήρη Σωτηρόπουλου, στη φετινή επιτυχημένη Εκδήλωση του περασμένου καλοκαιριού)

Κυρίες και κύριοι, φίλες και φίλοι της Δίβρης. Αγαπητοί προσκεκλημένοι

Η Δίβρη Ηλείας, η «ΜΕΓΑΛΗ ΔΙΒΡΗ Μορέος», όπως την γράφουν επίσημα ιστορικά ντοκουμέντα, από το χειρόγραφο του 1535 που βρέθηκε στο Πατριαρχείο  των Ιεροσολύμων, μέχρι τα επίσημα Οθωμανικά κατάστιχα του 1461 της Σόφιας και της Κωνσταντινούπολης που αποκαλύψαμε πέρυσι σε αυτόν εδώ τον χώρο με τον ειδικό επιστήμονα Οθωμανολόγο κ. Γιωργο Κολιόπουλο, μέχρι και νεώτερα έγγραφα της Επαναστατικής περιόδου του 1821. Λοιπόν η Δίβρη μας, στο διάβα των αιώνων ανέδειξε μεγάλους και μικρούς Ευεργέτες στην πατρώα γη και φιλοπόλιδες ευπατρίδες που λίγο πολύ είναι άγνωστοι ακόμη και στο ευρύ κοινό των σύγχρονων συμπολιτών μας.

Μετά την εξαιρετική Ανακοίνωση υψηλού επιπέδου για την «Ευεργεσία στην Ηλεία» του συμπολίτη μας Καθηγητή της Νεώτερης Ελληνικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο των Ιωαννίνων κ. Νίκου Αναστασόπουλου, 

η δική μου ομιλία θα σας φανεί (και είναι) κατώτερη σε επιστημοσύνη και τεκμηρίωση, αλλά προσδοκώ να τύχω της προσοχής, της ανοχής και της αντοχής σας, ως προς τα ονόματα των απανταχού Διβριωτών Ευεργετών της ιδαίτερης πατρίδας μας και των μεγάλων Ευεργεσιών, στο διάβα των αιώνων.

Θα ήθελα ευθύς εξ αρχής να τονίσω ότι τα στοιχεία που θα παραθέσω συνέλεξα από γραπτά ιστορικά ντοκουμέντα, από εφημερίδες των Πατρών και του Πύργου του περασμένου αιώνα, από επιγράμματα αγιογραφίας ή μαρμάρινων πλακών και εν τέλει, από αξιόπιστες μαρτυρίες προφορικές και την τοπική παράδοση από στόμα σε στόμα. Επίσης να κατατάξω τους Ευεργέτες της Δίβρης και τις Ευεργεσίες σε κατηγορίες αναλογα με το είδος της μεγάλης συγκινητικής  προσφοράς ή συνεισφοράς, εάν δηλαδή είναι προϊόν ατομικής ή συλλογικής ή δημόσιας ευεργεσίας. 

Α΄ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ, ΑΤΟΜΙΚΕΣ ΕΥΕΡΓΕΣΙΕΣ

Και ας ξεκινήσω από την πρώτη κατηγορία, αυτή της ατομικής Ευεργεσίας των τέκνων της Δίβρης που εδώ και αιώνες ξενιτεύτηκαν και πρόκοψαν στην ημεδαπή ή την αλλοδαπή και δεν ξέχασαν ούτε στιγμή τα ιερά χώματα της Δίβρης και την αγνή λαϊκή ψυχή των ξωμάχων που ξέμειναν πίσω φυλάσσοντας Θερμοπύλες.

‘Οσο μπορώ θα τηρήσω μια χρονολογική σειρά:

1) Έτος 1667. Σε  μια επιγραφή στο υπέρθυρο του αγιογραφημένου Καθολικού της ιστορικής Μονής Άνω Δίβρης «Παναγιάς Χρυσοπηγής» του έτους 1667 διαβάζουμε: 

«+ έτει σωτ’ηριων ΑΧΞΖ ανηστορήθη ο Θίως κ(αι) πάνσεπτος ναός ου΄τως της υπανυπερευλογημένης ενδόξου δεσπήνης ημ(ων) Θεοτόκου κ(αι) αηπαρθένου Μαρή(ας) δια εξόδου του ευλαβεστάτου ‘αρχωντος κηρ Ζαφήρη από χωρήο Πετεούς δηα ψυ(χι)κήν σωτηρίαν κ(αι) οφέληαν των γονε(ων) αυτού του πανοσιοτάτου καθηγουμένου κηρ Κηρίλου.

Εν μηνί Μαίω». Λοιπόν το 1667 ο Ευεργέτης άρχοντας κυρ Ζαφείρης από το χωριό Πέττα (που τότε ήταν η 8η συνοικία της Δίβρης, όπως αναφέρει ο Ιστορικός  Γριτσόπουλος, ενώ σήμερα είναι συνοικισμός των Παραλλογών Αρκαδίας) με έξοδά του αγιογράφησε το Καθολικό της Μονής που βεβαίως ήταν πολύ παλαιότερη...

2) Έτος 1830. Σε επίσημο έγγραφο προς «την Σεβαστήν Επιτροπείαν της Επαρχίας Ηλείας» με ημερομηνία 23 Δεκεμβρίου του 1830, του διδασκάλου μοναχού Αγαπίου της «Ελληνικής Σχολής Δίβρης» που ήταν το πρώτο Σχολείο στην Ηλεία (πριν τον Πύργο και την Γαστούνη που τότε ήταν πρωτεύουσα της Ήλιδος) ιδρυθέν το έτος έτος 1828, διαβάζουμε μεταξύ των άλλων συγκινητικών: 

«Η κατάστασις του ιερού καταστήματος (του Σχολείου δηλαδή) δεν είναι δυνατόν να περιγραφή, μόνον το τείχος ανωρθώθη κατά τα λοιπά είναι πάντι ακαλλώπιστον, άχρηστον, έσωθεν και έξωθεν, άστεγον κατά ήμισυ. Δια πολλών όμως πόνων του κυρίου Χρήστου, όστις κοντά εις τα άλλα τα βάρη προθύμως ηκολούθησε και εις τον απαρτισμόν του τοιούτου Θεοδότου έργου εν λόγω και έργω και ακολουθήσει άχρι τέλους της ζωής του και εστέγασεν εκ τούτου το ήμισυ. Άνευ του δε του κυρίου Χρήστου ουδέν ήδη κατορθούται μήτε εις το εξής ουδέν γεννήσεται και ουχί δια τίνος κέρδους τούτο ποιεί ειμή εκ της ευδιαθέτου γνώμης του...». Βλέπουμε λοιπόν και εδώ ο Ευεργέτης κύριος Χρήστος, προφανώς πρόκειτα γιαι τον άρχοντα της Δίβρης Χρήστο Στεφανόπουλο (της μεγάλης και ιστορικής οικογένειας των πολιτικών Στεφανοπουλαίων) που θήτευσε αργότερα Δήμαρχος Λαμπείας και στη συνέχεια Δήμαρχος Πύργου  και Βουλευτής) με πολλούς κόπους,πρόθυμα και χωρίς κανένα κέρδος,  στέγασε το μισό κτιριο του πρώτου Σχολείου της Ηλείας, ίνα «μη ριγώσι εκ του κρύου» οι μαθητές, όπως λέει παρακάτω το ίδιο έγγραφο.....

3) Έτος 1888. Στο μοναδικό βιβλίο Ιστορίας της Δίβρης «Η ΔΙΒΡΗ ΗΛΕΙΑΣ ΣΤΟ ΔΙΑΒΑ ΤΩΝ ΑΙΩΝΩΝ» του αείμνηστου φωτισμένου δασκάλου μας Νίκου Αναστόπουλου διαβάζουμε ότι ο Διβριώτης  Ευεργέτης Αναστάσιος Γκάβας, έχτισε εκ βάθρων το συγκρότημα Δημοτικού και Ελληνικού Σχολείου Δίβρης που είχε καεί ολοσχερώς το έτος 1885, στη θέση του σημερινού Δημοτικού Σχολείου. Ενώ αργότερα το έτος 1907 ο ίδιος Ευεργέτης Αναστάσιος Γκάβας από κοινού με το Ελληνικό Δημόσιο και το Κληροδότημα «Ανδρέου Συγγρού» (θα αναφερθώ παρακάτω) εδημιούργησε το Παρθεναγωγείο  Δίβρης, που στεγάζει σήμερα το Γυμνάσιο-Λύκειο Λαμπείας....

4) Έτος 1880-1890. Στο σπουδαίο βιβλίου του διάσημου πατρινού Γιατρού-Περιηγητή Χρήστου Κορύλλου «ΠΕΖΟΠΟΡΕΙΑ ΑΠΟ ΠΑΤΡΩΝ ΕΙΣ ΚΑΛΑΜΑΣ», εκδοθέν το 1891 διαβάζουμε: «Εν Δίβρη υπάρχει Ελληνικόν και δημοτικόν σχολείον, έτι δε και παρθεναγωγείον. Και το μεν ελληνικόν και δημοτικόν σχολείον λειτουργούσιν εν ιδίω της κονότητος καταστήματι ανεγερθέντι εν αρχή της βασιλείας του Όθωνος, ανακαινισθέντι δε κατόπιν και δι ευρέως περιτετοιχισμένου προαυλίου, προικισθέντι δαπάναις του εν Πάτραις μεγαλεμπόρου κ. Επαμεινώνδα Πετραλιά...., όστις πολλαχώς ευεργέτησε και ου παύεται εισέτι ευργετών την γενέτειραν γην δια της κατασκευής οδών βατών εν μέρεσιν, ένθα το πριν οι διερχόμενοι συνδημόται επελανθάνοντο των οίκαδε και δι άλλων ευεργεσιών...». Εδώ ο Κορρύλος στην τόσο γλαφυρή περιγραφή του μας λέει ότι ο Διβριώτης Ευεργέτης Επαμεινώνδας Πετραλιάς

(της άλλης μεγάλης και ιστορικής οικογένειας των Πετραλαίων) κατασκεύασε όχι μόνο τον περίβολο του Σχολικού συγκροτήματος, αλλά και δρόμους βατούς στη Δίβρη και την ορεινή Ηλεία γενικότερα...

5) Έτος 1874. Διαβάζουμε στην μαρμάρινη πλάκα της καλλίπετρης βρύσης «Νότριτσι» που βρίσκεται στην περιοχή «Κρασάπιδα» Δίβρης και στον παλιό καρόδρομο Δίβρης-Τριποτάμων ότι ανεγέρθη το 1874 

με δαπάνες του Ευεργέτη της Δίβρης της οικογένειας «Τσελίκα» που ναι μεν δεν υπάρχει στη Δίβρη  σήμερα ως επώνυμο, αλλά εμείς βρήκαμε και πού ήταν το σπίτι τους, στη συνοικία Περαμαχαλά και γιατί εξαναγκάστηκαν να μετοικίσουν στον Κάμπο της Ηλείας αργότερα....

6) Έτος 1880. Διαβάζουμε στην μαρμάρινη πλάκα της καλλίπετρης και καλλιμάρμαρης βρύσης «Αντωνάς» (σήμερα έχει ερειπωθεί) που βρίσκεται στη συνοικία «Λαγκάδα» και κάτω από τα δυο Πετραλαίικα αρχοντικά, ότι ανεγέρθη από τον Ευεργέτη της Δίβρης  Επαμεινώνδα Πετραλιά, 

εις μνήμην της συζύγου του Δημητρούλας   (της σπουδαίας οικογένειας των προγόνων της κ. Φάνης Πετραλιά και των άλλων επιφανών Πετραλιάδων, του  διαπρεπούς Καθηγητή κ. Νίκου Πετραλιά και τόσων άλλων)

7) Έτος 1907. Αλλάζουμε αιώνα. Διαβάζουμε στην μαρμάρινη πλάκα, στην τετρακάναλη καλλίπετρη βρύση στη «Ράχη» Λαζαράδων  καθώς και στο τεράστιο αρχιτεκτονικό αριστούργημα του Υδραγωγείου της «Εισβοράς» Βασιλαίων (που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως «Μνημείο Τοπικής Πολιτιστικής Κληρονομιάς»), οτι ανεγέρθηκαν με δαπάνες από τον Ευεργέτη της Δίβρης Γεώργιο Δανίκα, μεγαλέμπορο των Πατρών.

 Ένας πρόχειρος υπολογισμός  καθώς μαρτυρούν Διβριώτες της Πάτρας, το έργο αυτό κόστισε την εποχή εκείνη χιλιάδες χρυσές λίρες που αντιστοιχούσαν σε 800 εκατομμύρια δραχμές της δεκαετίας του 1980 και περίπου 2.500.000 Ευρώ σημερινά χρήματα!....

8) Έτος 1910. Διαβάζουμε στην εφημερίδα «ΝΕΟΛΟΓΟΣ ΠΑΤΡΩΝ» σε γλαφυρό δημοσίευμα για τις περίφημες κρήνες της Δίβρης: «...κρήναι περίκομψοι δαπάναις φιλοπόλιδων τέκνων της Δίβρης έχουσιν ανεγερθεί, ως η του εν Πύργω μεγαλεμπόρου κ. Ανδρ.  Σωτηροπουλου επί του κρασπέδου του όρους της Φολόης, του αειμνήστου Δανίκα εν Λαζαράδες......,και άλλαι παρέχουσαι ύδωρ έυπεπτον και ψυχρόν, αρδεύουσαι άμα μεγάλας εκτάσεις». 

Το δημοσίευμα αυτό μας λέει οτι η βρύση «Κάτω Γαβροβίκος» έχει ανεγερθεί με δαπάνη του μεγαλεμπόρου του Πύργου, διβριώτη Ευεργέτη Ανδρέα Σωτηρόπουλου. Η περίκομψη αυτή βρύση (που ήταν ακριβώς στο σχέδιο του «Πάνω Γαβροβίκου», τα εγκαίνια της ανακατασκευής του οποίου κάνουμε αύριο) υπάρχει και σήμερα, αλλά όχι όπως ήταν τότε....

9) Έτος 1910. Ο έμπορος κηροπλάστης Πύργου Ευεργέτης Διονύσιος Καζάζης (πατέρας του μετέπειτα Δημάρχου Πύργου και σωτήρα της Δίβρης και της Ηλείας ολόκληρης Τάση Καζάζη), πληρώνει και δωρίζει στη Δίβρη την μεγάλων διαστάσεων 2μ.Χ1μ. εικόνα της Αγίας Παρασκευής, που είχε αγιογραφηθεί στο Άγιον Όρος δια χειρός του επίσης διβριώτη μοναχού Τσεριώνη....

10) Ετος 1913. Διαβάζουμε στην μαρμάρινη πλάκα της καλλίπετρης τρικάναλης βρύσης του «Κόκκινου» με τα άφθονα κρυσταλλένια νερά, στο ΒΔ τμήμα του Περαμαχαλά που τροφοδοτούσε επί ολόκληρο αιώνα την μεγαλύτερη συνοικία της Δίβρης,

ότι ανεγέρθη με δαπάνη του Ευεργέτη Θεοδώρου Λυρή...  

11) Έτος 1915. Διαβάζουμε εκτενές ρεπορτάζ στην εφημερίδα Denver Post Coloranto (Μάρτιος του 1921)  που αναδημοσιεύτηκε προσφάτως  σε εφημερίδα της Ελληνοαμερικανικής Ομογένειας οτι ο Ευεργέτης της Δίβρης Νικόλαος Δημητρίου Δανίκας, άφησε με Διαθήκη του -που συντάχτηκε το έτος 1915- στην πατρίδα του Δίβρη Ηλείας 

το ποσό των 25.000 δολαρίων που όταν ανοίχτηκε η Διαθήκη μετά τον θάνατό του το 1921 αντιστοιχούσε στο ποσόν των 302.592 δολάρια, για την αποκατάσταση των φτωχών κοριτσιών της Δίβρης. Την τύχη αυτής της μεγάλης Ευεργεσίας δεν γνωρίζουμε, εάν και πως αξιοποιήθηκε...

12) Έτος 1926. Διαβάσαμε (πριν καταστραφούν και κατεδαφιστούν) στις μαρμάρινες πλάκες σε δυο καλλίπετρες βρύσες στους Γκρουστάδες, η μια ο «Πάνω Γαβροβίκος», ανακαινίστηκε το 1926 στη θέση παλιάς που βρισκόταν στις υπώρειες του δάσους 

«Λοζίσσος» (και περιγράφει ο περιηγητής Χρήστος Κορύλλος το 1891)

 και η άλλη ανεγέρθη στην πλατεία της «Λίμνας», με δαπάνη των Ευεργετών της Δίβρης του ομογενούς της Αμερικής Κώστα Παπανδρικόπουλου και του αδελφού του Ανδρέα εις μνήμην του πατρός των... Τις βρύσες αυτές εμείς ανακατασκευάσαμε εκ βάθρων, της «Λιμνας» το 1980 και τον «Πάνω Γαβροβίκο» που καταστράφηκε ολοσχερώς από κατολίσθηση το έτος 1978, αύριο το μεσιμέρι κάνουμε τα εγκαίνια, στα οποία είσθε όλοι προσκεκλημένοι...

13) Έτος 1948. Ο Ευεργέτης της Δίβρης Ζήσιμος Ζορμπάς, αφήνει στην Κοινότητα Λαμπείας «Κληροδότημα» που φέρει το όνομά του, μια σημαντική περιουσία αποτελούμενη από μια μεγάλη αποθήκη-παραδοσιακό κτίσμα σε ακριβή και εξελιγμένη περιοχή της Πάτρας και ένα μεγάλο σπίτι στο κέντρο της Πάτρας (το σπίτι αυτό δυστυχώς χάθηκε), με αυστηρούς όρους και προϋποθέσεις για την προικοδότηση των άπορων κοριτσιών της Δίβρης.

 Το «Κληροδότημα Ζορμπά» όπως λέγεται, μέχρι την δεκαετία του 1970 με τα έσοδα των ενοικίων του επετέλεσε στο ακέραιο το καθήκον του και πολλές φτωχές κοπέλες απόλαυσαν τα αγαθά της Ευεργεσίας του Ζήσιμου Ζορμπά. Απο κει και πέρα είναι μια «πονεμένη ιστορία» που η αναφορά της δεν είναι του παρόντος, καθώς με απλά λόγια μένει προκλητικά αναξιοποίητο με αποκλειστική ευθύνη προέδρων Κοινότητας, μελών Συμβουλίου του Κληροδοτήματος και Δημάρχων από το 1980 και μετά...

14) Έτος 1986. Ο ομογενής της Αμερικής Ευεργέτης της Δίβρης Σοφιανόπουλος ή Σοφός, θανών άφησε στη  Διαθήκη του το ποσό των 10.000 δολαρίων να διαμοιραστεί στον Υγειονομικό Σταθμό της Δίβρης, τα Σχολεία και τις ενοριακές Εκκλησίες εξ ίσου.

 Η Ευεργεσία αυτή, μετά μια μικρή απόκρυψη και ταλαιπωρία τελικά πήγε στον προορισμό της, σύμφωνα με την επιθυμία του διαθέτη...

15) Έτος 1990. Ο φωτισμένος δάσκαλός μας Ευεργέτης της Δίβρης Νίκος Β. Αναστόπουλος από τα Λαστέϊκα Ηλείας, υπηρετήσας στη Δίβρη την δεκαετία του 1950, αποφασίζει να γράψει την ιστορία της Δίβρης με τίτλο «Η ΔΙΒΡΗ ΗΛΕΙΑΣ ΣΤΟ ΔΙΑΒΑ ΤΩΝ ΑΙΩΝΩΝ» 

και να χαρίσει την Πνευματική ιδιοκτησία εξ ολοκλήρου στο «ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΔΙΒΡΗΣ», δηλαδή στη Δίβρη. Έτσι το «ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΔΙΒΡΗΣ» εκδίδει το Έτος 1994 σε 2.500 αντίτυπα το μοναδικό βιβλίο Ιστορίας της Δίβρης, δαπανώντας τότε 5 εκατομμύρια δραχμές, με πρώτους χορηγούς τους  Ευεργέτες αείμνηστο Διβριώτη Νίκο Κουτσόπουλο που διέθεσε 600.000 δραχμές, τον ευρισκόμενο στην Αμερική Λάμπη Αβραντίνη του Διαμαντή και Μαίρης Σωτηροπουλου που διέθεσε 500.000 δραχμές και ένα ακόμη μακρύ κατάλογο δωρητών με μικρότερα ποσά, τα ονόματα των οποίων είναι αναρτημένα μέσα στο ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ μας ΚΕΝΤΡΟ....

16) Έτος 2003. Φτάνουμε και στις μέρες μας. Οι Ευεργέτριες της Δίβρης αδελφές κυρίες Φάνη και Ουρανία Επαμεινώνδα Πετραλιά (μετά πρόταση και προτροπή της Πανελλήνιας Εκπολιτιστικής Ένωσης Διβριωτών) κάνουν την μεγάλη Δωρεά στον τότε Δήμο Λαμπείας (σημερινή Τοπική Κοινότητα Λαμπείας του Δήμου Αρχ. Ολυμπίας) το αρχοντικό σπίτι του πατέρα τους Επαμεινώνδα Πετραλιά, που την ανακαίνιση  αναλαμβάνει ο ΕΟΤ για να μετατραπεί το «Αρχοντικό Πετραλιά» σε ΚΕΝΤΡΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΔΙΒΡΗΣ. 

Να γίνει ένα αρχιτεκτονικό αριστούργημα, να εξοπλιστεί και να εμπλουτισθεί προσφάτως με οικογενειακά και Ολυμπιακά κειμήλια της οικογένειας Πετραλιά, να αναδεικνύει πολλά ιστορικά στοιχεία της Δίβρης με τη συμβολή του Καθηγητή Ιστορίας κ. Νίκου Αναστασόπουλου αλλά και εφοδιασμένο με επιστημονικοτεχνικό εξοπλισμό, περιμένοντας την αξιοποίησή του, ως επισκέψιμος χώρος που θα συμβάλει στην ανάπτυξη και την πρόοδο της Δίβρης....

17) Επίσης ο πολυμήχανος και εφευρετικός Γεώργιος Χρ. Κοσμόπουλος μπορεί να χαρακτηριστεί ως Ευεργέτης. Εμπνέεται και δημιουργεί το πρώτο Μικρό Υδροηλεκτρικό Εργοστάσιο στο διβριώτικο ποτάμι από το έτος 1930 και φωτίζει τη Δίβρη με ηλεκτρικό φώς,

 όταν μεγάλες πόλεις τότε, όπως π.χ. η Αμαλιάδα δεν είχαν ηλεκτροφωτισμό. Μάλιστα αυτό ήταν αιτία η Δίβρη να συνδεθεί πρώτη από όλα τα χωριά με το δίκτυο της ΔΕΗ στην αρχή της  δεκαετίας του 1960 με την φροντίδα του Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης διβριώτη Στέφανου Στεφανόπουλου.

Τελειώνοντας την πρώτη αυτή κατηγορία των Ευεργετών της Δίβρης σε έργα ευποιίας και συγκινητικές ατομικές προσφορές στην πατρώα γη, θα μπορούσαμε να αναφέρουμε πλείστα όσα ονόματα συμπολιτών πρώτης, δεύτερης ή τρίτης γενιάς που έδωσαν ένα κομμάτι της ζωής ή της περιουσίας τους στην αγαπημένη γενέτειρά τους ή την γενέτειρα των προγόνων τους, όπως π.χ. η αείμνηστη παιδιόθεν φανατική διβριολάτρης ευγενεστάτη Αδαμαντία Σταυροπούλου-Αλγιανακίδου 

που δώρισε μεγάλο μερος των οικογενειακών της κειμηλίων και μεγάλης αξίας αντικειμένων στο «ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ», όπως ο αείμνηστος Πάνος Κουρλαμπάς που δώρισε στην εκκλησία του Αγ. Κωνσταντίνου το σπίτι του, όπως τους αδελφούς Λυμπέρη που ανηγειραν εκ βάθρων το εξωκλήσι του Αγ. Ιωάννου στους Λαζαράδες, όπως τους αείμνηστους Παπαπροκόπη και Γιώργη Πατσή που ανακατασκεύσαν ιδίοις εξόδοις και προσωπικη εργασία πολλά εξωκλησια της Δίβρης, όπως την αξιαγάπητη  και ψυχή της σημερινής Εκδήλωσης

 κ. Αγγελική Μανιαδάκη (το γένος Αγγελοπούλου) που επίσης δώρισε πρόσφατα το πρώτο πιάνο που ήρθε στη Δίβρη, ακόμη και τους πολλούς χορηγούς για να γίνει η εκ βάθρων ανακατασκευή της ιστορικής βρύσης «Πάνω Γαβροβίκος» που εγκαινιάζουμε αύριο... Και βεβαίως, τα ονόματα δεν έχουν τελειωμό που θα είναι πολύ κουραστικό να τα πούμε τώρα. Ελπίζουμε να εκδώσουμε ένα μικρό βιβλίο, με περισσότερες λεπτομέρειες.

Β΄ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ, ΣΥΛΛΟΓΙΚΕΣ ΕΥΕΡΓΕΣΙΕΣ

Ας έρθουμε τώρα στην δεύτερη κατηγορία των Ευεργετών που πρόσφεραν το μεγάλο ή μικρό οβολό τους για μεγάλα και σημαντικά  έργα ευποιίας στη γενέτειρα Δίβρη  μέσα από  τους Συλλογικούς Πολιτιστικούς, Μορφωτικούς ή Ομογενειακούς φορείς. Θα αναφερθώ  στα σπουδαιότερα, γιατί διαφορετικά θα μιλούσα επί ώρες. Λοιπόν, επίσης γρήγορα και κατά χρονολογική σειρά.

1)Έτος 1814.  Διαβάζουμε την πληροφορία του Νίκου Αναστόπουλου στο βιβλίο Ιστορίας «Η ΔΙΒΡΗ ΗΛΕΙΑΣ ΣΤΟ ΔΙΑΒΑ ΤΩΝ ΑΙΩΝΩΝ» οτι η ευκατάστατη παροικία Διβριωτών στην Βενετία (προφανώς εμπόρων, μέλη της «Κοινότητας Ελλήνων Βενετίας»)  στελνει χορηγία για το Δημοτικό Σχολείο Δίβρης. Άρα η Δίβρη είχε Σχολείο και πριν την Επανάσταση του 1821 !....

2) Έτος 1897. Όπως διαβάζουμε στην μαρμάρινη πλάκα επί Δημάρχου Λαμπείας Γεωργίου Πετραλιά κατασκευάζεται η παραδοσιακή βρύση «Μοριός», 

χωρίς να γνωρίζουμε αν είναι Δωρεά κάποιου Ευεργέτη διβριώτη ή σπουδαίο κοινωφελές έργο του Δήμου...

3) Έτος 1924.  Ο «Προοδευτικός Σύνδεσμος Δίβρης» 

με πρόεδρο τον Διβριώτη και μετέπειτα Υπουργό, τον πλέον λαοφιλή πολιτικό της Ηλείας,  Βάσσο Στεφανόπουλο ανεγείρει το περικαλλές μαρμάρινο Ηρώον των πεσόντων Διβριωτων από το 1912-1922 (Βαλκανικοί πόλεμοι-Μικρασιατική καταστροφή), έργο του διάσημου γλύπτη Ευάγγελου Αρμακόλα...

4) Έτος 1935. Ο «Προοδευτικός Σύνδεσμος Νέων Δίβρης»

με πρόεδρο τον πρωτοδιβριώτη Νίκο Σωτηρόπουλο, η προτομή του οποίου κοσμεί την είσοδο του «ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ» μας,

 φυτεύει και δημιουργεί την δεντροστοιχία εκ πλατάνων από «Αγορά» μέχρι «Μοριό», ιδρύει Γραφείο υποδοχής και εξυπηρέτησης παραθεριστών,φέρνει τις Παιδικές Κατασκηνώσεις κ.ά...

5) Έτος 1944. Τα χρόνια της Γερμανοϊταλικής Κατοχής. Ο «Φιλανθρωπικός Σύνδεσμος Διβραίων ¨ο Αγ. Παντελεήμων¨» (που λειτούργησε άτυπα και περιστασιακά για λίγο χρόνο), πρόσφερε στους εξαθλιωμένους και πεινασμένους  συμπατριώτες μας της Αθήνας και της Δίβρης τρόφιμα και άλλα εφόδια  (πλιγούρι, ρουχισμό κλπ), μέχρι την απελευθέρωση το 1945....

6) Έτη 1951-1975. Εδώ έγινε το μέγα θαύμα, που δεν έχει προηγούμενο.  Ο «Σύνδεσμος των εν Αθήναις Λαμπειέων-Διβριωτών ο ¨Αγ. Παντελεήμων»,

με προέδρους του τον Νίκο Σωτηρόπουλο τα περισσότερα χρόνια  αλλά και τους Μιχάλη Ζαφειρόπουλο  Αρεοπαγίτη και Ηλία Τσεριώνη Βουλευτή, πραγματοποίησε τόσα πολλά έργα που δεν μπορούμε να τα απαριθμήσουμε όλα. Μόνο μερικά:

α) Κατασκεύασε εκ βάθρων τον Μητροπολιτικό Ναό Δίβρης  Άγιο Νικόλαο, το έτος 1964

 β) Κατασκεύασε το πρώτο Υδραγωγείο και δίκτυο ύδρευσης των σπιτιών  της Δίβρης με υπαίθριες βρύσες στην «Αγορά», το έτος 1956 

γ) Αγόρασε το Σπίτι του Συλλόγου για κοινωφελείς σκοπούς για κέντρο Απόδημων Διβριωτών, στέγασε την «Σχολή Αγροτολέσχης», τον Γεωπόνο και την δασκάλα της Ανωτάτης Οικοκυρικής και λειτούργησε εκεί το πρώτο Νηπιαγωγείο στην Ηλεία, τα έτη 1957-1959

δ) Ανακαίνισε και εξόπλισε το παραδοσιακό κτίριο του πρώην Παρθεναγωγείου για να λειτουργήσει το Γυμνάσιο Λαμπείας το 1954 και μισθοδοτούσε τους πρώτους καθηγητές και βραβεύοντας τους μαθητές

 ε) Κατασκεύασε  εκ βάθρων ή ανακατασκεύασε τις βρύσες  «Αγ. Παντελεήμονα», «Αβορίτσας» και «Πόντου»

στ) Επανέφερε το καταργηθέν Ειρηνοδικείο Δίβρης την δεκαετία του 1970

ζ) Έστειλε ζωοτροφές με ρίψεις από αεροπλάνο στα χωριά της ορεινής Ηλείας, στους αποκλεισμένους από τα χιόνια κατοίκους και κυρίως τους κτηνοτρόφους...

Και άλλα, κι άλλα ων ουκ έστι αριθμός

7) Έτος 1950. Η δραστήρια και ευκατάστατη παροικία Διβριωτών στο Γούστερ της Μασαχουσέτης των ΗΠΑ, με επικεφαλής τον Γκρουσταδιώτη Γεώργιο Ανδρουτσόπουλο έστειλε μεγάλη βοήθεια με πολλά δέματα εκλεκτού ρουχισμού στους πληγέντες από τον Εμφύλιο σπαραγμό συμπολίτες μας, 

όπως φαίνεται στο ευχαριστήριο γράμμα που απάντησε, ο αναλαβών το μοίρασμα αείμνηστος Παπαποστόλης Μιχαλόπουλος....

8) Έτος 1955. Ένα έργο πνοής στην περιοχή της ορεινής Ηλείας με την μεγάλη προσφορά της Ομογένειας της Αμερικής, δηλ. της «Πανηλειακής Ομοσπονδίας Αμερικής» και του προμνησθέντος «Συλλόγου Ηλείων Γούστερ». Χρηματοδοτούν και ιδρύουν το περικαλλές κτίριο του Υγειονομικού Σταθμού Λαμπείας με την συνεργασία και συμβολή κυρίως του «Συνδέσμου των εν Πάτραις Λαμπειέων ¨η Αγ. Τριάς¨» με πρόεδρο τον Βασίλη Ρουμελιώτη, αλλά και του «Συνδέσμου των εν Αθήναις Διβριωτών ¨ο Αγ. Παντελεήμων».

 Ένα μεγάλο έργο για την Υγεία των ορεινών Ηλείων που λειτούργησε μέχρι την 10ετία του 1980 με Γιατρό, Μαία, αδελφή νοσοκόμο, με αίθουσα βραχείας νοσηλείας 6 κλινών, με ακτινολογικό μηχάνημα, με καρδιογράφο και μικροβιολογικό αναλυτή κλπ, δηλαδή προσέφερε πλήρη υγειονομική περίθαλψη, μέχρις ότου όλες οι Κυβερνήσεις των τελευταίων δεκαετιών το εγκατέλειψαν και ρημάζει σχεδόν κλειστό....

Δεν θα ήταν δόκιμο, ευγενικό και συνετό εκ μέρους μου να αναφερθώ στους σημερινούς Συλλόγους της Δίβρης, μεταξύ των οποίων και τον δικό μας που τώρα έχει τον τίτλο «ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΔΙΒΡΗΣ» που βλέπετε ζωντανά,  μπροστά σας. Για τα «Έργα και τις Ημέρες» των τριών σημερινών Συλλόγων, θα μάθετε όταν ανοίξουν τα Αρχεία του ...εντόπιου Φόρειν Όφις μετα 30-60 έτη. Και ας αναφερθούν άλλοι, στο μέλλον...

Γ΄ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ, ΕΥΕΡΓΕΣΙΕΣ ΑΠΟ ΔΗΜΟΣΙΕΣ Ή ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΘΕΣΕΙΣ

  Και προχωρώ εν τάχει, γιατί σίγουρα σας κούρασα, με την άλλη σημαντική τρίτη κατηγορία των Ευεργετών της Δίβρης που φρόντισαν για  έργα ευποιίας στη Δίβρη μέσα από τις Δημόσιες, Πολιτικές ή άλλες επιφανείς θέσεις που κατείχαν και τίμησαν την Δίβρη στα πέρατα του της Ελλάδας ή του κόσμου, αλλά δεν ξέχασαν και την γη των προγόνων τους. Δεν μπορούμε να ξεχάσουμε ότι.

1) Ο Διβριώτης Ανδρέας Στεφανόπουλος Υπουργός Παιδείας το έτος 1907, φρόντισε να κατασκευαστούν τα περικαλλή κηρυγμένα παραδοσιακά Σχολεία της Δίβρης το Αρρεναγωγείον 

και το Παρθεναγωγείον (που στεγάζουν σήμερα Δημοτικό και Γυμνάσιο αντιστοίχως) με δαπάνες του Δημοσίου, του «Κληροδοτήματος  Ανδρέου Συγγρού» και την συμβολή του προμνησθέντος Αναστασίου Γκάβα για το δεύτερο

2) Ο Διβριώτης Τάσης Καζάζης, μετέπειτα Δήμαρχος Πύργου, το έτος1943 σε επέλαση των Γερμανών στη Δίβρη, με σκοπό να την κάψουν λόγω ενός μικρού σαμποτάζ που έγινε από αντάρτες έξω από τη Δίβρη, προέβαλε τα στήθη του και την αξεπέραστη διπλωματία του ως γερμανομαθής,  και έσωσε τους Διβριώτες και τη Δίβρη από ολοκαύτωμα, στο παρά πέντε.

 Δικαίως φέρει τον τίτλο του σωτήρα της Δίβρης αλλά και της Ηλείας γενικότερα...

3) Ο Διβριώτης   Βάσσος Στεφανόπουλος, βουλευτής Ηλείας και Υπουργός από το έτος 1948

ξεκίνησε τις υπεράνθρωπες προσπάθειες (όπως βγαίνουν από έγγραφα) για την ίδρυση και λειτουργία (στην ουσία επαναλειτουργία του Σχολαρχείου που καταργήθηκε την 10ετία του 1930)  του Γυμνασίου Λαμπείας, η οποία ευοδώθηκε το έτος 1954, όταν εκείνος είχε εκλείψει...

4) Ο Διβριώτης Νίκος Σωτηρόπουλος τις δεκαετίες 1950 και 1960, και θα ήταν παράλειψη αν δεν το αναφέραμε, φρόντισε

για  την τακτοποίηση σε μόνιμες δημόσιες θέσεις πολλών διβριωτόπουλων και από τα γύρω χωριά (που ξεπερνούν τους 20), ως Διευθυντής της Στατιστικής Υπηρεσίας Ελλάδος  και μάλιστα χωρίς κομματικές, οικογενειακές ή άλλες προτιμήσεις και επιλογές...

5) Ο Διβριώτης Στέφανος Στεφανόπουλος, ως Υπουργός Συντονισμού, Εξωτερικών και Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης τα έτη 1955 και 1963 

αντίστοιχα, φρόντισε για την σχεδόν εκ βάθρων ανακατασκευή της Ιεράς Μονής Άνω Δίβρης «Παναγιά Χρυσοπηγή» και την συντήρηση του μοναδικού και ανεκτίμητης αρχαιολογικής και καλλιτεχνικής αξίας Βυζαντινό  Μνημείο της Αγίας Τριάδας...

5) Ο Διβριώτης Γιώργος Βασιλακόπουλος, ως Γεν. Γραμματέας Αθλητισμού την 10ετία του 1980, φρόντισε για την κατασκευή του Γηπέδου Μπάσκετ το έμπα της Δίβρης, που σήμερα φέρει τιμητικά το όνομά του....

Δ΄ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ, ΕΥΕΡΓΕΤΕΣ ΤΗΣ ΔΙΒΡΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΥΡΕΙΑ ΕΝΝΟΙΑ…

Τελειώνοντας, και «εν τη ευρεία εννοία» όπως λένε και οι λόγιοι, εμμέσως και υποχρεωτικά θα έλεγα εγώ, υπάρχει και μια άλλη ξεχωριστή κατηγορία. Στους Ευεργέτες της Δίβρης θα μπορούσε κανένας να κατατάξει και εκείνες τις φωτεινές προσωπικότητες που καταύγασαν την Υφήλιο και  με το όνομά τους και μόνον, έκαναν τη Δίβρη γνωστή και διάσημη σε όλη την Ελλάδα και όλο τον κόσμο,

Μέσα σε αυτούς συγκαταλέγονται με τυχαία σειρά:

-ο Διβριώτης διεθνούς εμβέλειας Γεωπόνος  Ασημάκης Ηλιόπουλος 

που το άγαλμά του κοσμεί την είσοδο του Πανεπιστημίου Γκρινιόν της Γαλλίας

-οι Διβριώτες  Χαρίλαος και Ιωάννης Αγγελόπουλοι, 

 

εμπνευστές και πρώτοι ιδρυτές της μεγάλης Ελληνοαμερικανικής Οργάνωσης των ΑΧΕΠΑΝΣ

-οι Διβριώτες Γεώργιος και Δημοσθένης Κωνσταντόπουλοι ή Δίβρης (του παγκοσμίως γνωστού Εκδοτικού Οίκου Divry΄s,

εξού και το Αγγλοελληνικό λεξικό Divry΄s)

-ο έλκων εκ Δίβρης την καταγωγή διεθνούς αναγνώρισης Λογοτέχνης (και προταθείς για βραβείο Νομπελ), Θεόδωρος Ντόρος ή Τραμπαδώρος 

-ο γεννημένος στη Δίβρη γνωστός επίσης 

και παγκοσμίως αναγνωρισμένος,  θεατρικός συγγραφέας Παύλος Μάτεσις (Παπαγγελόπουλος)

-ο εκ Δίβρης έλκων την καταγωγή

αγωνιστής της Δημοκρατίας, Αλέκος Παναγούλης

Το Πάνθεον των Ευεργετών της αγαπημένης πατρώας γης είναι απέραντο, αλλά δεν είναι απέραντη και η δική σας υπομονή και καρτερία.

Νομίζω, ότι επιτέλους έφτασα στο τέλος, και σας ευχαριστώ θερμά γιατί με ανεχτήκατε.

Και πάλι, Σας ευχαριστώ από καρδιάς.