ΒΟΥΛΑ (Βαρβάρα) ΜΑΡΚΟΥ. Η πρώτη γυναίκα Πρόεδρος Κοινότητας στην Ελλάδα, το έτος 1954 !... Μια γυναικεία μορφη φαινόμενο για την εποχή της.

 

 

ΒΟΥΛΑ (Βαρβάρα) ΜΑΡΚΟΥ

Η πρώτη γυναίκα Πρόεδρος Κοινότητας στην Ελλάδα, το έτος 1954. Η αφανής λογοτέχνης, μια γυναικεία μορφή φαινόμενο για την εποχή της

ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ-ΓΙΟΡΤΗ Ιστορίας, Πολιτισμού και Ψυχαγωγίας

ΠΟΥ ΕΓΙΝΕ ΣΤΟ «ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΔΙΒΡΗΣ»  

Την 21η Αυγούστου 2021

με  θέμα:

«η Διβριώτισσα γυναίκα στο διάβα των αιώνων»

ΜΕΡΟΣ 2ον

 ΠΡΟΛΟΓΙΚΑ

            Λόγω του μεγάλου όγκου και της εξαιρετικής σπουδαιότητας των θεμάτων, χωρίσαμε σε δύο μέρη την περιγραφή της όλης Εκδήλωσης.

            Στο 1^ο ΜΕΡΟΣ: Με τις ομιλίες για την Διβριωτισσα γυναίκα, την αγρότισσα μάνα της Ορεινής Ηλείας, την αξία του Πολιτισμού στις μικρές κοινωνίες και την μεγάλη ΣΥΝΑΥΛΙΑ με τον Μπάμπη Βελισάριο που δημοσιεύτηκε στην ηλεκτρονική εφημερίδα μας «ο ΤΕΛΑΛΗΣ της Δίβρης Γιάννης Τσατσέλης βλ. (https://sotirissotiropoulos.blogspot.com/2021/09/blog-post.html)

            Στο 2^ο ΜΕΡΟΣ: Η τιμητική αναφορά από τον πρόεδρο του «ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΔΙΒΡΗΣ» Σωτήρη Χ. Σωτηρόπουλο, στην Διβριωτισσα ΒΟΥΛΑ ΜΑΡΚΟΥ που ήταν η πρώτη γυναίκα Πρόεδρος Κοινότητας στην Ελλάδα, το έτος 1954. Απονομή τιμητικής πλακέτας που παρέλαβε η εγγονή της τιμώμενης Βαρβάρα (Μπέττυ) Μάρκου-Λινάρδου.

 

Η ΟΜΙΛΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΙΜΩΜΕΝΗ ΓΥΝΑΙΚΑ ΤΗΣ ΔΙΒΡΗΣ  ΒΟΥΛΑ ΜΑΡΚΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΡΟΕΔΡΟ ΤΟΥ «ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΔΙΒΡΗΣ»

«Από του βήματος αυτού, στη διάρκεια της σαραντάχρονης λειτουργίας του «ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΔΙΒΡΗΣ’, διαπρεπείς ομιλητές άνθρωποι του Πνεύματος, των Γραμμάτων και της Επιστήμης, Καθηγητές Πανεπιστημίου και σπουδαίοι διανοητές μεταξύ άλλων σοβαρών θεμάτων Ιστορίας και Πολιτισμού  ανέδειξαν  και τις προσωπικότητες των εκλεκτών αρρένων τέκνων της γενέτειρας Δίβρης που καταύγασαν το πανελλήνιο ή ακόμη και το παγκόσμιο στερέωμα. Επίσης με τεκμηριωμένες επιστημονικές και ερευνητικές Ανακοινώσεις έγιναν γνωστές οι «πρωτιές» που κατέκτησε στο διάβα των αιώνων ο ευλογημένος από τη φύση και τους θεούς αυτός τόπος, σε τομείς όπως π.χ. την Εκπαίδευση με την λειτουργία του πρώτου Ελληνικού Σχολείου σε ολόκληρο το Νομό Ηλείας το έτος 1828, του πρώτου Υποδιδασκαλείου   το 1900 και του πρώτου Δημόσιου Νηπιαγωγείου στην Ηλεία το 1957. Επίσης ιστορήματα και έρευνες για την ξακουστή κωμόπολη «ΜΕΓΑΛΗ ΔΙΒΡΗ ΜΟΡΕΟΣ» όπως την βρίσκουμε να αποκαλείται διαχρονικά που διακρινόταν «και στα γράμματα και στ΄ άρματα»…

Όμως είναι η πρώτη φορά σήμερα – έστω και αργά- που θα κάνουμε γνωστό στο ευρύ κοινό και θα τιμήσουμε μια γυναίκα. Μια γυναίκα της Δίβρης και της ευρύτερης περιοχής Λαμπείας της Ορεινής Ηλείας, που στο όνομά της και με την εν γένει ζωή και δράση της αντιπροσώπευσε επαξίως το φύλλο της και την περιοχή μας.  Θα ήθελα να σας δείξω μια χαρακτηριστική φορεσιά μιας διβριωτισσας κυρίας περίπου στα 1870. Είναι η Κανέλλα Παπακωσνταντοπούλου

 σε φωτογραφία της εποχής, μητέρα σπουδαίων διβριωτών, των αδελφιών Ελπιδοφόρου ανωτάτου Δικαστικού, Θάνου σταφιδεμπόρου και Κωνσταντίνου διανοούμενου της εποχής του.

Σπουδαίες γυναικείες μορφές της Δίβρης με μόρφωση και κοινωνική καταξίωση υπήρξαν, όπως ήταν οι αείμνηστες Αδαμαντία Σταυροπούλου-Αλγιαννακίδου, η Ανθούλα Παπακωνσταντοπούλου- Καζάζη, η Μαρία Μπόνη, η Ελένη Μπουρίτσα και άλλες, αλλά η σημερινή τιμώμενη ΒΟΥΛΑ ΜΑΡΚΟΥ ήταν μια εξαιρετική και σπάνια περίπτωση.

Η γυναίκα που ακούει στο όνομα ΒΟΥΛΑ (ΒΑΡΒΑΡΑ) ήταν σύζυγος του γιατρού Ιωάννη ΜΑΡΚΟΥ, το γένος Γεωργίου Κων. Σωτηροπούλου. Όπως θα ακούσετε παρακάτω η γυναίκα αυτή της Δίβρης ήταν για την εποχή της ένα φαινόμενο που μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει ευρύτερα γνωστό, εκτός από μια συνέντευξη που έδωσε το έτος 1986 στη διακεκριμένη δημοσιογράφο και παρουσιάστρια της ΕΡΤ Κική Αγγελοπούλου που δημοσιεύτηκε τότε στο καλό περιοδικό «ΠΑΝΘΕΟΝ» με το τίτλο «Η ΠΡΩΤΗ ΕΛΛΗΝΙΔΑ ΚΟΙΝΟΤΑΡΧΗΣ», για την οποία συνέντευξη δι΄ ολίγων, θα αναφερθώ παρακάτω. Η δημοσιογράφος είδε στο περιοδικό μας «ΔΙΒΡΗ» την δεκαετία του 1980 και αναζήτησε, μέσω εμού την Βούλα Μάρκου.

Αλλά πριν ας δούμε, ορισμένα από το πολύ ενδιαφέρον βιογραφικό αυτής της περίφημης γυναίκας. Γεννήθηκε το έτος 1902 στη Δίβρη από εύπορους γονείς, του μεγαλέμπορου της περιοχής Γεώργιου Κων. Σωτηρόπουλου και της Μαρίνας Μουρτζίνη που ήταν το γένος της μεγάλης τοπικής πολιτικής οικογένειας Πετραλιά με απώτερη καταγωγή από την Μανιάτικη οικογένεια των Μούρτζινων της Μάνης. Ήταν ένα από τα πολλά παιδιά αδέλφια της, επτά τον αριθμό, ένας αδελφός – ο μικρότερος- ήταν ο πρωτοδιβριώτης Νίκος Σωτηρόπουλος,

Η προτομή του οποίου κοσμεί την είσοδο του «ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΔΙΒΡΗΣ». Η Βούλα Μάρκου τελείωσε το Ελληνικό Σχολείο και το Σχολαρχείο Δίβρης  ως αριστούχος μαθήτρια. Και αμέσως μετά την αποφοίτηση της από το Σχολαρχείο σε ηλικία μόλις 15 ετών παντρεύτηκε τον κατά 17 χρόνια μεγαλύτερό της εγκατεστημένο στη Δίβρη γιατρό Γιάννη Μάρκου

 από το γειτονικό χωριό της Αχαΐας Βερσίτσι. Ο οποίος ειρήσθω εν παρόδω ήταν σπουδαίος επιστήμων, θητεύσας ως πρώτος βοηθός του διαπρεπούς Καθηγητή της Ιατρικής Αποστολάκη και άφησε εποχή  για τις ιατρικές υπηρεσίες που προσέφερε επί πολλές δεκαετίες στη Δίβρη και τα γύρω χωριά της ορεινής Λαμπείας. Για το γάμο αυτό θα σας δείξω το  αγγελτήριο 

που  έχει ένα ξεχωριστό ενδιαφέρον (γιατί την πρόσκληση κάνει μόνο ο γαμπρός και όχι οι γονείς και μάλιστα το μυστήριο του γάμου έγινε στο σπίτι της νύφης – όπως συνηθιζόταν τότε, και όχι στην εκκλησία)

Η Βούλα Μάρκου ήταν μικροκαμωμένη αλλά πανέμορφη με σπινθηροβόλο βλέμμα,

 αμέσως μετά τα επόμενα 7-8 χρόνια έγινε μητέρα πέντε παιδιών. Δυο αγοριών  του Λάμπη και του Γιώργου που αργότερα έγιναν γιατροί και τριών κοριτσιών της Αγλαΐας που παντρεύτηκε μηχανικό και της Χριστίνας και της Βρισηίδας που παντρεύτηκαν γιατρούς.

Και εδώ ερχόμαστε στο πιο σημαντικό μέρος της πολυσήμαντης ζωής της, από τα νεανικά της χρόνια μέχρι τα βαθιά γεράματα. Υπάρχουν πτυχές της ζωής της που ήταν άγνωστες όχι μόνο στον πολύ κόσμο της κωμόπολης της Δίβρης αλλά και σε ανθρώπους που ήταν πολύ κοντά της, όπως π.χ. είμαι εγώ που ήταν θεία μου (εξαδέλφη του πατέρα μου). Τα άγνωστα ντοκουμέντα που εν συντομία θα παρουσιάσω σήμερα γνώριζαν μόνο τα παιδιά της και τα πολλά εγγόνια της που τα φύλαξαν ως κόρην οφθαλμού και είχαν την καλοσύνη να μου παραχωρήσουν ευχαρίστως για την σημερινή τιμητική εκδήλωση.    

 Δεν πρόκειται να σας κουράσω, παραθέτοντας  την δική μου προσωπική μαρτυρία  για την οικογενειακή και κοινωνική διαδρομή της ΒΟΥΛΑΣ ΜΑΡΚΟΥ, αφότου κι εγώ από την δεκαετία του 1950  μέχρι το 1988 που τελεύτησε τον βίο της σε ηλικία 86 ετών όπου πολλά θα είχα να ιστορήσω και να πω για την καθημερινή ζωή αυτής της καταπληκτικής γυναίκας. Θα αρκεστώ μόνο  στα γραπτά ντοκουμέντα  που έχω στη διάθεσή μου  που αποτελούν τους αψευδείς μάρτυρες μιας πορείας ζωής που μοιάζει παραμύθι, θρύλος αλλά και κάτι το πρωτοποριακό για μια επαρχιώτισσα γυναίκα μιας ξακουστής μεν και προηγμένης κωμόπολης της Δβρης, πλην όμως ορεινής και απομεμακρυσμένης περιοχής  από τις μεγάλες πόλεις τον Πύργο, την Πάτρα και την Αθήνα.

Η ΒΟΥΛΑ ΜΑΡΚΟΥ μπορεί να ήταν η μεγάλη Κυρία και Δέσποινα της κωμόπολης, ήταν η γυναίκα του γιατρού της Δίβρης και θα μπορούσε να μείνει στα στενά αυτά όρια, αλλά αποκαλύπτεται μέσα από τα γραπτά τεκμήρια που ίδια άφησε, η εκπληκτική κοινωνική της δράση και καταξίωσή της που είχε ξεπεράσει κατά πολύ αυτά τα όρια. Και η κορύφωση ήλθε την δεκαετία του  1950, δηλαδή μετα την εμφυλιακή λαίλαπα σε πολύ δύσκολους καιρούς, όταν αποφάσισε να ασχοληθεί  με τα κοινά της Δίβρης και να συμβεί το φανταστικό για εκείνη την εποχή γεγονός, δηλαδή να βάλει υποψηφιότητα και μάλιστα να εκλεγεί ως η πρώτη Πρόεδρος Κοινότητας σε όλη την Ελλάδα, το έτος 1954.

Ας κάνουμε τώρα, ένα χρονικό άλμα προς τα πίσω και να δούμε πως μια γυναίκα  με πέντε μικρά παιδιά που τα μεγάλωνε μόνη της που συγχρόνως ήταν βοηθός (κατά κάποιο τρόπο νοσοκόμος) στο Ιατρείο του συζύγου της, πως μπόρεσε να ξεδιπλώσει τις μεγάλες αρετές και το ταλέντο της σε άλλες δραστηριότητες που αφήνουν άναυδο τον καθημερινό πολίτη.

Λοιπόν η ΒΟΥΛΑ ΜΑΡΚΟΥ, απόφοιτη του φημισμένου Σχολαρχείου Δίβρης (που για τους ειδήμονες περί την εκπαίδευση της εποχής εκείνης, ήταν ένα μικρό Πανεπιστήμιο με φωτισμένους Σχολάρχες και καθηγητές), αλλά και μικρομάνα πέντε παιδιών και αρωγός συμπαραστάτης στον γιατρό σύζυγό της. Ας τα δούμε εν συντομία.

Πρώτον, έγραφε καθημερινά το προσωπικό της Ημερολόγιο, πράγμα σπανιότατο για μια γυναίκα του χωριού.

Δεύτερον, άφησε τετράδιο με χειρόγραφες  συνταγές μαγειρικής που ένα δείγμα τους σας παρουσιάζω, όχι τόσο για το «γαστρονομικό» περιεχόμενο (που και αυτό είναι εξαιρετικό και σπάνιο) αλλά κυρίως για να δείτε τον γραφικό και ορθογραφικό χαρακτήρα, μιας γραφής που εντυπωσιάζει. 

Προσέξτε την καλλιγραφία και το γεγονός ότι τότε χρησιμοποιούσαν τα σημεία της στίξης και του τονισμού, την δασεία στις λέξεις που αρχίζουν από «ρ», όπως η λέξη «ρίπτεις»….

Τρίτον και σπουδαιότερο που προκαλεί μεγάλο θαυμασμό. Η ΒΟΥΛΑ ΜΑΡΚΟΥ άφησε ένα μεγάλο τετράδιο με «συλλογή Γνωμικών» και λίγα δικά της ποιήματα.

 Είναι απορίας άξιον, πως κατάφερνε μια τόσο πολυάσχολη μητέρα και σύζυγος ιατρού να συλλέξει και να γράψει  κάπου 2000 Γνωμικά, από ρήσεις αρχαίων Ελλήνων, Ρωμαίων και  άλλων κλασσικών παγκόσμιων φιλοσόφων μέχρι (και κυρίως) διαχρονικά απαυγάσματα της λαϊκής θυμοσοφίας, φαντάζει απίστευτο. Φαίνεται ότι ξέκλεβε κάποιες ώρες από τον πολύτιμο χρόνο της, για την μελέτη  των σπανιότατων τότε εντύπων της εποχής εκείνης, αλλά και κατέγραφε τα δικά της ακούσματα  από μορφωμένους πνευματικούς ανθρώπους  που ερχόταν σε επαφή μαζί τους  αλλά και των απλών καθημερινών ανθρώπων που συνέλεγε το νάμα της αυθόρμητης αγνής λαϊκής σοφίας τους.

Λοιπόν, αυτόν τον καταγγεγραμμένο από τα νεανικά της χρόνια θησαυρό της φιλοσοφικής και λαϊκής σοφίας, στο πέρας του βίου της εμπιστεύτηκε στον αγαπημένο γαμπρό της, τον επίκουρο Καθηγητή της Ιατρικής αντιναύαρχο εν αποστρατεία αείμνηστο Γρηγόρη Ρέντη. Αυτός μετά τον θάνατό της τιμώντας την μνήμη της, τα εξέδωσε σε ένα μικρό βιβλίο σε πολλά αντίτυπα με την προοπτική να γίνουν γνωστά τα Γνωμικά,

 Μάλιστα επιθυμία του ήταν τα έσοδα από την πώληση του να διατεθούν για την γενέτειρά της Δίβρη (όπως σε μένα προσωπικά εμπιστεύτηκε), πράγμα που δεν κατέστη δυνατόν λόγω εγγενών δυσχερειών.

Όμως, το πιο συναρπαστικό γιαυτό το βιβλίο  είναι ότι το επιμελήθηκε  ένας από τους πλέον διακεκριμένους Ηλείους λογοτέχνες ο Μένης Καλατζόπουλος, ο οποίος προλογίζοντας  λέει το εξής απίθανο. Ότι η ΒΟΥΛΑ ΜΑΡΚΟΥ ήταν και αξιόλογη Λογοτέχνης, δηλαδή την επαινεί όχι μόνο για το άθλο της «Συλλογής των Γνωμικών» αλλά και για τα αξιόλογα ποιήματα που η ίδια έγραφε. Σας διαβάζω ένα μικρό απόσπασμα από τον πρόλογο…….

 Και ας ακούσουμε και  ένα από τα ποιήματα της….

 Πολλά από τα αντίτυπα του βιβλίου αυτού, ο αείμνηστος Γρηγόρης Ρέντης έδωσε στο «ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΔΙΒΡΗΣ» που διετέθησαν δωρεάν σε αρκετούς  συμπολίτες και ορισμένα εμπλουτίζουν την Βιβλιοθήκη μας. 

Η ΕΚΠΛΗΚΤΙΚΗ ΘΗΤΕΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΕΔΡΊΑΣ ΤΗΣ ΒΟΥΛΑΣ ΜΑΡΚΟΥ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΛΑΜΠΕΊΑΣ ΑΠΌ ΤΟ 1954 ΕΩΣ ΤΟ 1959

 Ας έρθουμε τώρα στο κυρίως θέμα μας που ήταν η κοινωνική δράση της ΒΟΥΛΑΣ ΜΑΡΚΟΥ και κυρίως η ενασχόλησή της με τα κοινά,  η κορύφωση της οποίας ήταν η περίοδος της προεδρίας της στην Κοινότητα Λαμπείας από τον Δεκέμβριο του 1954 έως τον Απρίλιο του 1959 που παρέδωσε στον επόμενο πρόεδρο, όπως η ίδια γράφει στο Ημερολόγιό της…

Η ΒΟΥΛΑ ΜΑΡΚΟΥ τόσο κατά διάρκεια που μεγάλωνε και σπούδαζε   τα παιδιά της και αργότερα όταν αποκαταστάθηκαν επαγγελματικά οι γιοι της γιατροί και καλοπαντρεύτηκαν οι κόρες της, ενώ είχε και την φροντίδα των πολλών εγγονών της όταν τα καλοκαίρια παραθέριζαν στην Δίβρη, δεν έπαυσε να έχει ενεργό κοινωνική προσφορά και δράση. Κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες όπου πολλοί ξένοι επίσημοι βρίσκονταν για αναψυχή στη Δίβρη  προκαλούσε τον θαυμασμό  σημαινόντων προσωπικοτήτων της Πολιτικής και της Επιστήμης καθώς και Ανωτάτων κρατικών λειτουργών, όπως Νομαρχών, Δικαστών και Εισαγγελέων, Αστυνομικών Διευθυντών κλπ, που συχνά φιλοξενούσε στο σπίτι της. Και εκείνοι εντυπωσιάζονταν από το σπινθηροβόλο πνεύμα της, την οξυδέρκειά της και παράλληλα απολάμβαναν τα προσφερόμενα εδέσματα  ως συνδαιτημόνες, όπου γινόντουσαν σοβαρές συζητήσεις για τα γενικότερα θέματα αλλά και τα προβλήματα που αντιμετώπιζαν οι κάτοικοι της κωμόπολης Δίβρης και  των χωριών της γύρω ορεινής περιοχής.

Στις Δημοτικές και Κοινοτικές εκλογές το Δεκέμβριο του έτους 1954 και ενώ μόλις είχε περάσει διετία από το δικαίωμα της Ελληνίδας γυναίκας να έχει το δικαίωμα ψήφου στις Εθνικές εκλογές, η ΒΟΥΛΑ ΜΑΡΚΟΥ ενθαρρυνθείσα και από τον σύζυγό της γιατρό Γιάννη Μάρκου (όπως η ίδια αποκαλύπτει στην συνέντευξή της στη δημοσιογράφο Κική Αγγελοπούλου) αποφασίζει και τολμά να θέσει υποψηφιότητα, μοναδική βέβαια γυναίκα, με τον συνδυασμό  «η Αναγέννησις»

 που έλαβε 257 ψήφους (που κατά κάποιο τρόπο είχε τη στήριξη του Στεφανοπουλικού κόμματος) απέναντι στον συνδυασμό «Προοδευτικός» που έλαβε 203 ψήφους (που είχε τη στήριξη του  Πετραλικού κόμματος). Και τότε έγινε το μεγάλο θαύμα και η έκπληξη για τους πάντες που κανείς δεν περίμενε. Η γυναίκα ΒΟΥΛΑ ΜΑΡΚΟΥ υπερψηφίζεται και βγαίνει πρώτη με μεγάλη διαφορά από τον δεύτερο άνδρα. Πήρε 232 ψήφους σε 257 ψηφίσαντες τον συνδυασμό της, ενώ ο δεύτερος άνδρας Κώστας Παναγούλης πήρε 177 ψήφους, δηλ 55 ψήφους λιγότερους!…. 

Αυτός ήταν ο μέγας άθλος και θρίαμβος σε μια ανδροκρατούμενη κοινωνία, μιας γυναίκας που κατέκτησε και τον επίζηλο τίτλο της «πρώτης Ελληνίδας γυναίκας προέδρου Κοινότητας», που όμως έγινε γνωστό πολύ αργότερα. Ήταν ένα απίστευτο επίτευγμα που για να δούμε Κοινοτάρχη Ελληνίδα γυναίκα, έγινε μετά παρέλευση πολλών δεκαετιών.

 Και βέβαια οι άνδρες Κοινοτικοί Σύμβουλοι που εξελέγησαν δεν ήθελαν επ΄ ουδενί να την ορίσουν Πρόεδρο, γιατί ήταν γυναίκα. Στο Αρχείο του αδελφού της Νίκου Σωτηρόπουλου, που είχα την ευτυχία να είμαι ο πνευματικός κληρονόμος αυτού του Αρχείου-«αδαμαντορυχείου» το λέω εγώ, βρήκα μια πολύ ενδιαφέρουσα επιστολή του δεύτερου σε ψήφους Κώστα Παναγούλη που έστειλε  στον πρόεδρο του «Συνδέσμου των εν Αθήναις Λαμπειέων-Διβριωτων»,

 εκφράζοντας και την ομόθυμη άποψη και των υπολοίπων Κοινοτικών Συμβούλων ανδρών με το παράπονο «μα είναι δυνατόν να έχουμε γυναίκα πρόεδρο; Που ακούστηκε;»… Θα σας διαβάσω την ευγενική μεν αυτή επιστολή αλλά χαρακτηριστική την νοοτροπίας της εποχής που εμμέσως πλην σαφώς αναφέρεται με μειωτικά λόγια  για τις δυνατότητες μιας γυναίκας να είναι πρόεδρος κοινότητας και να χειρίζεται τα θέματα και τα προβλήματα της Δίβρης.

            Η ΒΟΥΛΑ ΜΑΡΚΟΥ, πανέξυπνη όπως ήταν και με άψογη διπλωματική γλώσσα τους καθησύχαζε λέγοντας: «και η θέληση του εκλογικού σώματος πρέπει να γίνει σεβαστή και εσείς να μη στενοχωριέστε». Τη «Σολωμόντεια» λύση έδωσε, ο αδελφός της και πρόεδρος του Συνδέσμου Διβριωτων στην Αθήνα  Νίκος Σωτηρόπουλος που με την σοφία του έδρασε καταλυτικά προτείνοντας, να είναι μεν Πρόεδρος η πρωτεύσασα σε ψήφους Βούλα Μάρκου, αλλά για ένα χρονικό διάστημα τα επίσημα έγγραφα να υπογράφει αντ΄ αυτής, ο δεύτερος σε ψήφους Κώστας Παναγούλης.., όπερ και εγένετο. Έτσι καταλάγιασαν οι διαμαρτυρίες  των ανδρών  και η Βούλα Μάρκου ήταν η ουσιαστική Πρόεδρος  που καθημερινά πήγαινε ορισμένες ώρες στο Κοινοτικό Γραφείο, που το ανακαίνισε και το συμμόρφωσε, γιατί μέχρι να αναλάβει ήταν  (όπως η ίδια έλεγε) ένα «σκέτο αχούρι». Αλλά και οι «άνδρες Δίβρης» Ηλείας (και όχι το πανελληνίως γνωστόν, οι «άνδρες Δίβρης τραγοσκελείς και φθειραπόγονοι…», της αδελφής Δίβρης Λαμίας, όπως τους αποκαλούσε ο πολιτικός της Φθιώτιδας Κώστας Τσιριμώκος),  λοιπόν οι δήθεν μορφωμένοι και περήφανοι Κοινοτικοί Σύμβουλοι άνδρες της Λαμπείας Ηλείας, την ανάγκην φιλοτιμίαν ποιούμενοι, το χώνεψαν και προσαρμόστηκαν. Όταν μάλιστα είδαν ότι η πρόεδρος ΒΟΥΛΑ ΜΑΡΚΟΥ με τις υψηλές γνωριμίες που είχε με τον Νομάρχη, τον Νομομηχανικό, τις άλλες Αρχές και λοιπούς παράγοντες του Νομού και όχι μόνον κατάφερνε να προωθεί και να λύνει τα προβλήματα και να αναμορφώνει τη Δίβρη, ηρέμησαν και την αποδέχτηκαν εν τέλει μετα πολλών επαίνων.

Όλοι παραδέχτηκαν τις ικανότητες και δυνατότητες που είχε και πλέον επίσημα και όχι συγκεκαλυμένα, για τα επόμενα χρόνια μέχρι το 1959 που με δική της υπογραφή έγιναν τα σπουδαιότερα έργα στη Δίβρη. Όλοι θυμούνται -και είναι καταγεγραμμένα- ότι επί προεδρίας ΒΟΥΛΑΣ ΜΑΡΚΟΥ λειτούργησε η Αγροτολέσχη για την επιμόρφωση και εκπαίδευση των νεαρών κοριτσιών, μαζί το πρώτο Δημόσιο Νηπιαγωγείο στο Νομό Ηλείας το ετος 1957, έφερε μόνιμο Γεωπόνο στη Δίβρη και περιοδεύοντα Κτηνίατρο, έφερε το δίκτυο με πόσιμο νερό στην «Αγορά» (που μέχρι τότε διψούσε), έβαλε τα πρώτα τηλέφωνα στα σπίτια (που μέχρι τότε είχε ένα και μοναδικό στο Ταχυδρομείο-Τηλεφωνείο), ήρθε σε επαφή με εκδρομικούς συλλόγους που επισκέπτονταν με λεωφορεία και οργάνωνε γιορτές και δεξιώσεις για τους παραθεριστές που διέμεναν στα δυο επίσημα Ξενοδοχεία και ένα ανεπίσημο, αλλά και στα σπίτια.

Θα πρέπει εδώ να τονίσω, ότι τότε υπήρχε άψογη συνεργασία και είχε την συμπαράσταση και βοήθεια (ηθική και υλική) των Πολιτιστικών Συλλόγων των ξενιτεμένων Διβριωτών που είχαν προέδρους ξεχωριστές προσωπικότητες, δηλ της Αθήνας με πρόεδρο τον Νίκο Σωτηρόπουλο, των Πατρών με πρόεδρο τον Βασίλη Ρουμελιώτη, του Πύργου με πρόεδρο τον Τάση Καζάζη και του Γούστερ της Μασαχουσέτης της Αμερικής με πρόεδρο τον Γεώργιο Ανδρουτσόπουλο που την βοηθούσαν ποικιλοτρόπως και την ενεθάρρυναν, ενώ παράλληλα ήταν περήφανοι που η Δίβρη είχε γυναίκα πρόεδρο Κοινότητας.

Νοιώθω προσωπικά «ευλογημένος» (όχι με την θεολογική έννοια του όρου) γιατί είχα την έμπνευση ως εκδότης του ιστορικού – λαογραφικού περιοδικού «ΔΙΒΡΗ» (που επέζησε 37 ολόκληρα χρόνια και εξέπνευσε, όπως λέμε  εξεμέτρησε το ζειν  το 2014, θύμα της μνημονιακής καταιγίδας) να συναντήσω την εξαιρετική και σοβαρή δημοσιογράφο Κική Αγγελοπούλου δυο χρόνια πριν φύγει από τη ζωή αυτή η σπουδαία γυναικεία μορφή, να της πάρει την συνέντευξη και να γίνει γνωστός στο πανελλήνιο αυτός ο άθλος που αλλιώς θα χανόταν στην αχλή του χρόνου.

Έτσι τελειώνοντας αυτή την περιήγηση αυτού του μοναδικού για την εποχή φαινομένου, θέλω να κλείσω διαβάζοντας κάποια αποσπάσματα από αυτή την συνέντευξη που έχουν μεγαλύτερη αξία  από εκείνα που εγώ ιστόρησα και ακούσατε πριν. Γιατί υπάρχουν οι αυθεντικοί διάλογοι μεταξύ δημοσιογράφου και σπουδαίας «Διβριώτισσας Γυναίκας» που στάθηκε αφορμή για το φετινό μας «ΑΦΙΕΡΩΜΑ στη γυναίκα της Δβρης στο διάβα των αιώνων».

Αλήθεια ποιο μεγαλύτερο γέρας, ποιος μεγαλύτερος έπαινος θα χρειαζόταν να απονεμηθεί σε αυτή τη μεγάλη την εκπληκτική γυναικεία μορφή, από την σημερινή εκδήλωση που πραγματοποιούμε μπροστά σε ένα τόσο λαμπρό ακροατήριο.

 Είμαι βέβαιος, ότι από κει ψηλά που μας θωρεί θα αναγαλλιάζει  και θα χαίρεται με αυτό το αιώνιο χαμόγελό της, που εμείς οι πιο μεγάλοι στην ηλικία ζήσαμε…

Σας ευχαριστώ»

 (ΣΗΜΕΙΩΣΗ: α. το δημοσίευμα της συνέντευξης της Βούλας Μάρκου στο περιοδικό «ΠΑΝΘΕΟΝ», το βιβλίο με τα «ΓΝΩΜΙΚΑ ΤΗΣ ΒΟΥΛΑΣ ΜΑΡΚΟΥ» και ένα μέρος του φωτογραφικού υλικού είναι από το Αρχείο του περιοδικού μας «ΔΙΒΡΗ» και το Αρχείο του αδελφού της τιμώμενης αείμνηστου Νίκου Γ. Σωτηρόπουλου

β. Η πλειονότητα του φωτογραφικού υλικού και αποσπάσματα από τη Ημερολόγιο της τιμώμενης, μας παραχωρήθηκε ευγενικά από την εγγονή της, κ. Βιβιαν Κατσίνα κόρη της Αγλαϊας Ιω. Μάρκου, την οποία ευχαριστούμε) 

Η ΑΠΟΝΟΜΗ ΤΗΣ ΤΙΜΗΤΙΚΗΣ ΠΛΑΚΕΤΑΣ ΣΤΗΝ ΜΝΗΜΗ ΤΗΣ ΒΟΥΛΑΣ ΜΑΡΚΟΥ ΠΟΥ ΠΑΡΕΛΑΒΕ Η ΕΓΓΟΝΉ ΤΗΣ κ. Μπεττυ-Βαρβάρα Μάρκου-Λινάρδου

Σημαντική ήταν η στιγμή, μετά το πέρας της ανωτέρω ομιλίας, η τελετή της ΑΠΟΝΟΜΉΣ ΤΙΜΗΤΙΚΉΣ ΠΛΑΚΕΤΑΣ  εκ μέρους του «ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΔΙΒΡΗΣ» στη μνήμη της ξεχωριστής προσωπικότητας της Διβριώτισσας γυναίκας ΒΟΥΛΑΣ ΜΑΡΚΟΥ, που παρέλαβε  η ιατρός κ. Μπεττυ (Βαρβάρα) Μάρκου – Λινάρδου κόρη του γιου της τιμώμενης Λάμπη Μάρκου (που ήταν και μη μόνη που παραβρέθηκε από τα ευάριθμα εγγόνια της).

Η τιμητική πλακέτα που διαβάστηκε, έχει το εξής περιεχόμενο:

ΒΑΡΒΑΡΑ (ΒΟΥΛΑ) ΜΑΡΚΟΥ, ΤΩ ΙΩΑΝΝΗ

ΓΥΝΑΙΚΙ ΑΓΑΘΗ ΚΑΙ ΣΠΟΥΔΑΙΑ, ΠΟΛΛΑ ΤΗΝ ΔΙΒΡΗΝ ΗΛΕΙΑΣ ΥΠΗΡΕΤΗΣΑΣΑ ΚΑΙ ΠΟΛΛΑΧΩΣ ΕΥΕΡΓΕΤΗΣΑΣΑ

ΔΙΑΚΡΙΘΕΙΣΑ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΣ ΩΣ Η ΠΡΩΤΗ ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΚΑΘ΄ ΑΠΑΣΑΝ ΤΗΝ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΝ ΤΗΝ ΔΕΚΑΕΤΙΑΝ ΤΟΥ 1950,

ΕΥΚΛΕΩΣ ΤΙΜΗΣΑΣΑ ΤΟ ΓΥΝΑΙΚΕΙΟΝ ΦΥΛΛΟ

ΠΡΟΣΕΤΙ ΔΕ, ΕΙΣ ΤΗΝ ΑΦΑΝΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΝ ΚΑΙ ΛΑΪΚΗΝ ΣΟΦΙΑΝ ΕΝΔΙΑΤΡΙΨΑΣΑ ΔΙΑ ΒΙΟΥ

ΤΙΜΗΣ ΕΝΕΚΕΝ ΤΗΝ ΠΛΑΚΑΝ ΤΑΥΤΗΝ

ΕΓΕΝΕΤΟ ΤΟΔΕ ΕΝ ΔΙΒΡΗ 21^ΗΝ ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ ΤΟΥ ΕΤΟΥΣ 2021

«ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΔΙΒΡΗΣ

Μετά την παραλαβή της ΤΙΜΗΤΙΚΗΣ ΠΛΑΚΕΤΑΣ  η κ. Μπεττυ Μάρκου-Λινάρδου, έκανε εξαιρετική και συγκινητική αντιφώνηση, με έντονο συναισθηματικό λόγο που εντυπωσίασε το ακροατήριο.