Περί «προτομών», «ανδριάντων» και λοιπών δράσεων, στη Δίβρη Ηλείας!...

Περί «προτομών», «ανδριάντων» και λοιπών δράσεων, νεόκοπων τινών διβριωτών Ηλείας!...

           

Πρόλογος

Είναι αλήθεια, ότι η πάλαι ποτέ ένδοξη κωμόπολη της Δίβρης, η καλλίστη βασιλίδα της Ορεινής Ηλείας, η πανέμορφη νύμφη του Ωλονού και των «Ιερών Λαμπείων Ορέων», η και επιλεγόμενη ΜΕΓΑΛΗ ΔΙΒΡΗ ή «Δίβρις Μορέος» τον 13^ο – 14^ο αι., είχε την μεγάλη τύχη και ευλογία να γεννήσει, να γαλουχήσει και να μεγαλώσει αξιόλογα τέκνα της που μεσουράνησαν και καταύγασαν όχι μόνον  στον Ηλειακό και Ελλαδικό χώρο αλλά και καθάπασαν την Υφήλιο...

            Από πού να αρχίσει και που να τελειώσει κανείς. Μεγάλους Αγωνιστές της Εθνικοαπελευθερωτικής Επανάστασης του ΄21 και της Δημοκρατίας, Επιστήμονες παγκόσμιας εμβέλειας, Μεγάλες πολιτικές προσωπικότητες (Πρωθυπουργό, Πρόεδρο της Βουλής, δεκάδες Υπουργούς και Βουλευτές, Δημάρχους μεγάλων πόλεων και την πρώτη στην Ελλάδα γυναίκα Κοινοτάρχη κλπ), Λογοτέχνες και ανθρώπους των Γραμμάτων γνωστούς ανά την Υφήλιο, Μεγαλέμπορους επίσης με παγκόσμια φήμη και δράση στην Ομογένεια, μεγάλους Ευεργέτες της γενέτειρας και αλλαχού...  Ο αριθμός είναι μεγάλος και θα χρειαζόταν πολύς χώρος να δοθεί ο πλήρης κατάλογος αλλά και οι επί μέρους κοινωνικές προσφορές και δράσεις τους, ξεχωριστά...

            Αφορμή για το παρόν σημείωμα μας δόθηκε από την πρόσφατη πληροφορία ότι κάποιοι νέο-διβριώτες, -προφανώς εξ αγαθών (ή σκόπιμων) προθέσεων ελαυνόμενοι-, πρότειναν στον Δήμο Αρχ. Ολυμπίας, να τεθεί υπό την αιγίδα του το στήσιμο της προτομής του εκ Δίβρης έλκοντος την καταγωγή Αλέξανδρου Β. Παναγούλη, σε κεντρικό σημείο (πλατεία) της Δίβρης. Και βεβαίως, εκ προοιμίου ο γράφων δεν θα είχε αντίρρηση για την υλοποίηση της συγκεκριμένης πρότασης, αφού προηγουμένως εξηγήσω ορισμένα πράγματα.

            Είναι γνωστόν σε όλους ότι ο γράφων και οι Πολιτιστικοί φορείς που  κατά καιρούς εκπροσωπώ εδώ και 40 χρόνια με παντοίους τρόπους («ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΤΟΥ ΒΟΥΝΟΥ», ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΣΥΝΕΔΡΙΑ, ΗΜΕΡΙΔΕΣ) τιμήσαμε στα πλαίσια των Εκδηλώσεων του «ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΔΙΒΡΗΣ», τόσο στη Δίβρη (κυρίως) όσο και στην Αθήνα-Πειραιά και Πύργο, κάποιους από τους επιφανείς διβριώτες, με την ευγενική συνδρομή διαπρεπών Επιστημόνων Ιστορικών συμπατριωτών και φίλων μας. 

Τιμήσαμε, από τους πολιτικούς τους: Στέφανο και Βάσσο Στεφανόπουλους, Αντώνη και Στέφανο Πετραλιά, Ηλία Τσεριώνη, Δήμαρχο Τάση Καζάζη, ΓΓΑ Γιώργο Βασιλακόπουλο. Από τους διαπρεπείς Επιστήμονες τον Ασημάκη Ηλιόπουλο. Από τους Αγωνιστές της Δημοκρατίας τον Αλέκο Παναγούλη...

Ξέχωρα τους φωτισμένους δασκάλους μας Νίκο Αναστόπουλο, Κωνσταντίνο Μπορδόκα, Θεοπίστη Καρυανού, Νίκο Τσουρούλα, πρόσφατα τους τιμημένους 5 ιερωμένους μας... Επίσης τους Ομογενείς μας πρώτους ιδρυτές των ΑΧΕΠΑ Χαρίλαο και Ιωάννη Αγγελόπουλους,

 τους αδελφούς Κωνσταντόπουλους (Dyvri΄ς) και άλλους. Απονεμήθηκαν τιμητικές πλακέτες και αποδόθηκαν σε όλους οι προσήκουσες τιμές. Έτσι ενημερώθηκαν οι συμπολίτες μας διβριώτες (και κυρίως κάποιοι νεώτεροι που είχαν πλήρη άγνοια) αλλά και οι πολλοί συνέλληνες, με την δημοσιότητα που πήραν αυτές οι Εκδηλώσεις Τιμής και Μνήμης στα έντυπα και ηλεκτρονικά ΜΜΕ.

Καλόν θα είναι στο σημείο αυτό να αναφερθεί ότι κάποιοι εκ των σημερινών νεόκοπων διβριωτών που οψίμως πρωτοστατούν   στο στήσιμο της προτομής του αείμνηστου Αλέκου Παναγούλη, όχι μόνο ήσαν απόντες στις τιμητικές αυτές Εκδηλώσεις (και κυρίως σε αυτήν για τον Αλ. Παναγούλη, όπου απουσίασαν ακόμη οι συγγενείς του με αξιώματα) αλλά υπήρξε επί πλέον, από ελάχιστους ευτυχώς, μια αμετροέπεια και λοιδωρία...

Και τώρα τα περί δημιουργίας «προτομών», «ανδριάντων»

και λοιπών επίκαιρων....

Μέχρι το έτος 2000 που στήθηκε για πρώτη φορά στη Δίβρη προτομή, αυτή του αείμνηστου Νίκου Σωτηρόπουλου (που κοσμεί σήμερα τον προαύλιο χώρο του «ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΔΙΒΡΗΣ», θα αναφερθούμε περί αυτής παρακάτω) οι σπουδαίοι πρόγονοί μας δεν είχαν στήσει άλλη προτομή κάποιου επιφανούς Διβριώτη. Προτιμούσαν αντί για προτομές, ανδριάντες και λοιπές ....«παράτες» να ανεγείρουν αρχιτεκτονικά κτίρια και να δημιουργούν έργα  κοινωφελούς προσφοράς στη γενέτειρα (λ.χ. βρύσες, Υγειονομικό Σταθμό, Υδραγωγεία, Σχολεία, Ναούς, Κληροδοτήματα κλπ). Μόνο το έτος  1924 επί προεδρίας   του «Προοδευτικού Συνδέσμου Δίβρης» Βάσσου Στεφανόπουλου ανεγέρθηκε το περικαλλές «Ηρώον» των πεσόντων στους πολέμους 1912-1922, έργο του διάσημου γλύπτη Ευάγγελου Αρμακόλα. 

Κατόπιν μετά το 1945 ανεγέρθηκε πάνω από το Δημοτικό Σχολείο το «Ηρώον των πεσόντων Αμερικανών αεροπόρων» μερίμνη του Νουσαϊτη πρακτικού γιατρού Στεφανάκου Παπανικολόπουλου. Και τέλος το 1986 αναγέρθηκε από την «Πανελλήνια Εκπολιτιστική Ένωση Λαμπειέων-Διβριωτων» το Μνημείο των Οπλαρχηγών και Αγωνιστών Διβριωτών του 1821 στην κεντρική πλατεία της «Αγοράς»....

Η πρώτη προτομή στη Δίβρη, του αείμνηστου «πρωτοδιβριώτη» Νίκου Σωτηρόπουλου που στήθηκε το έτος 2000 σε εσωτερικό χώρο από την «ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ» (κατ΄αρχήν μέσα στη αίθουσα του «ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΔΙΒΡΗΣ» όταν αυτό στεγαζόταν στο Δημοτικό Σχολείο) έχει και αυτή την μικρή («πονεμένη») ιστορία της. 

Τότε, επί δημαρχίας του αλήστου μνήμης Δημάρχου Παπανικολόπουλου, ζητήθηκε από την ΠΕΕΔ ένας μικρός δημόσιος χώρος για να τοποθετηθεί η προτομή που ήταν έργο του εξαιρετικού γλύπτη Μιχάλη Κάσση και κόστισε περί τα 4 εκατομμύρια δραχμές (12.000 Ευρώ) ποσό που συνεισέφεραν ευχαρίστως οι απανταχού διβριώτες από το φτωχό τους βαλάντιο,  τότε συνάντησε σφοδρές αντιδράσεις. Όχι μόνον από το Δημοτικό Συμβούλιο Λαμπείας που αρνήθηκαν να παραχωρήσουν δημόσιο χώρο, αλλά (το πλέον τραγικό) υπήρξε αντίδραση από ανθρώπους που είχαν ευεργετηθεί τα μάλα από τον σπουδαίο συμπατριώτη Νίκο Σωτηρόπουλο. Ενδεικτικά αναφέρω μόνο τα αρχικά (για λόγους ευγένειας και αποφυγής ξυσίματος πληγών) εκείνων που αντέδρασαν προκλητικά, όπως οι Ν.Π., Η.Φ., Μ.Α., Π.Β., Λ.Π. και άλλοι για να επιβεβαιώσουν το ρηθέν «ουδείς αγνωμονέστερος του ευεργετηθέντος»!... 

Γιατί η ΠΕΕΔ, επέλεξε να στήσει την προτομή του επί 25ετίαν προέδρου του «Συνδέσμου των εν Αθήναις Λαμπειέων ¨ο Αγ. Παντελεήμων¨» (1951-1975), επίσης προέδρου του «Προοδευτικού Συνδέσμου Νέων Δίβρης» (1935-1936») Νίκου Σωτηρόπουλου,

 δεν είναι του παρόντος και πάντως έχει χαραχτεί («αρχαίοις γράμμασι») στη βάση της προτομής...

Πώς προέκυψε η επιθυμία να στηθεί εν έτει 2016

η προτομή του εκ Δίβρης έλκοντος την καταγωγή Αλέκου Παναγούλη;

            Ασφαλώς κάθε συμπατριώτης Διβριώτης ή Πολιτιστικός ή άλλος φορέας, έχει το δικαίωμα να ζητά και να πρωταγωνιστεί για να στηθεί η προτομή σημαίνοντος τέκνου της γενέτειρας. Πολλώ δε μάλλον, ενός σπουδαίου έλληνα του Αλέκου Παναγούλη που κατά γενική ομολογίαν έχει χαρακτηριστεί ήρωας της Δημοκρατίας για την παράτολμη πράξη του να αντισταθεί και στραφεί εναντίον του δικτάτορα Παπαδόπουλου και για άλλες ηρωϊκές πράξεις και αρετές του (ήταν και ποιητής) που τον ανακήρυξαν, ως σύμβολο των Δημοκρατικών αγώνων στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

Αλήθεια οι νεόκοποι διβριώτες που επιθυμούν τη στήσιμο της προτομής του
Αλέκου Παναγούλη, υπολογίζουν τους φίλους και συναγωνιστές του, τι λένε...

Μάλιστα ο γράφων, ίσως είμαι ο μόνος Διβριώτης που γνώρισε τον αείμνηστο Αλέκο (όχι ως συμπατριώτη μόνο, κυρίως ως συνοδοιπόρο και συναγωνιστή στις τάξεις της Νεολαίας Κέντρου ΟΝΕΚ-ΕΔΗΝ την 10ετία του 1960). Επίσης γνώριζα την κυρά Αθηνά Παναγούλη («μάνα κουράγιο», όταν στο σπίτι της φωτογράφισα το ιστορικό Ευαγγέλιο του «Κάτω  Μοναστηριού» μας και μου είχε υποσχεθεί να το δώσει στο «Πνευματικό Κέντρο»...).

 Αυτός ήταν και ο κύριος λόγος που του κάναμε μαζί με άλλες την Τιμητική Εκδήλωση και μάλιστα είχα προ 20ετίας εκφράσει απλά την επιθυμία μελλοντικά να στηθεί η προτομή του στην πλατεία της «Λίμνας» των Γκρουστάδων, από όπου ξεκίνησαν οι πρόγονοι του Αλ. Παναγούλη. Και τότε μερικοί που σήμερα κόπτονται και θέλουν να στήσουν την προτομή του, με λοιδώρησαν... Ας είναι.

Σήμερα οι πρωταγωνιστές της φετινής δημιουργίας και του στησίματος της προτομής κατά πως μαθαίνουμε, είναι οι συγγενείς του Παναγουλαίοι (δικαίως) και κάποιοι άλλοι που μπορώ να τους χαρακτηρίσω ή άσχετους ή αφελείς ή εξυπηρετούντες κάποιες αστείες σκοπιμότητες για επικοινωνιακούς λόγους και δημοσιότητα!... Είτε είναι από τους ερίφηδες του Δήμου Αρχ. Ολυμπίας, είτε είναι απλοί συμπολίτες.

Βεβαίως,  το ποιου σπουδαίου τέκνου της Δίβρης (από τα τόσα πολλά που έχει αναδείξει στο διάβα των αιώνων) πρέπει να στηθεί η προτομή ή ο ανδριάντας εξαρτάται από πολλούς παράγοντες και την αξιολόγηση πολλών κριτηρίων. Από το μέγεθος της προσωπικότητας, από ποια γενική ή ειδική σχέση έχει ο τιμώμενος με την πατρώα γη (εάν είναι γέννημα θρέμμα, εάν είχε διαρκή και επωφελή επικοινωνία με τη Δίβρη, εάν ωφέλησε τη Δίβρη με την προσωπική του συμβολή ή εκ του Κράτους ή μέσω των Διβριώτικων Συλόγων ή άλλου μέσου), εάν έκανε γνωστό στην Ελλάδα και τα πέρατα του κόσμου  το όνομα της πατρώας γης Δίβρης με την επιστημονική, καλλιτεχνική, πολιτική του προσωπικότητα ή την οικονομική του επιφάνεια.     Εξαρτάται επίσης από την χρονική περίοδο πού αποφασίζεται η δημιουργία της προτομής, από την γενικότερη πολιτικοκοινωνική και οικονομική κατάσταση της κωμόπολης και της χώρας μας. Και εν τέλει από το κύρος που διαθέτει τόσο η Δημοτική ή Τοπική Αρχή και ασφαλώς παίζει ρόλο το κοινωνικό-μορφωτικό εκτόπισμα που διαθέτουν οι προτείνοντες την δημιουργία της προτομής συμπολίτες  από την τοπική Κοινωνία της Δίβρης ή της ξενιτειάς.

Οι δυο Σύλλογοι της ξενιτειάς που άφησαν εποχή για τα έργα ευποιίας στην γενέτειρα Δίβρη.
Επάνω ο "Σύνδεσμος των εν Αθήναις Λαμπειέων ¨ο Αγ. Παντελέήμων" (1951-1977)
Κάτω ο "Σύνδεσμος των εν Πάτραις Λαμπειέων "η Αγ. Τριάς" (1928-σήμερα)

Ακόμη θα πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψιν, εάν η τοπική Κοινωνία (εκείνοι που διαμένουν μόνιμα στη Δίβρη, αλλά και της διασποράς) αποδέχεται, τουλάχιστον στο μεγαλύτερο μέρος της, την τιμή με το στήσιμο της προτομής κάποιου σημαντικού προσώπου που μπορεί να είναι συμπαθής στους μεν, αντιπαθής για τους δε, κυρίως αν πρόκειται για πολιτικό πρόσωπο... Σκέπτομαι, αν οι συμπατριώτες μου διβριώτες δεν είχαν αντιδράσει (τόσο άδικα, αλλά εν τέλει ...ευεργετικά) και η προτομή του Νίκου Σωτηρόπουλου είχε στηθεί στην κεντρική πλατεία, σήμερα δεν θα είχε ούτε μύτη, ούτε αυτιά και ίσως να ήταν διαρκώς ...μαυρισμένος με φούμο και βέβαια εκεί που πήγε στάθηκε τυχερός και ευχαριστημένος!...  Εδώ να τονιστεί ότι οι συμπολίτες μου, δυο βήματα από την Αστυνομία δυστυχώς έφτασαν να ιεροσυλήσουν και να κάνουν καταστροφές κατά καιρούς και στα δυο Ηρώα της πλατείας, χωρίς να μάθει κανένας ποιος και γιατί το έκανε!!...

Οι προσωπικές μου θέσεις και προτάσεις

Προσωπικά, δεν θα μπω στον πειρασμό να θέσω προτεραιότητες για το ποιού μεγάλου τέκνου της Δίβρης πρέπει να στηθεί η  προτομή πρώτη, παρότι έχω άποψη. Και βεβαίως, λέω ευθαρσώς ότι ο παλιός συναγωνιστής μου Αλέκος Παναγούλης που θαύμαζα  νέος και ακόμη υποκλίνομαι στην ισχυρή φυσιογνωμία και τη μνήμη του, δεν προηγείται άλλων επιφανών διβριωτών.

Όμως, θα αποτολμήσω την έκφραση γνώμης με παρρησία παρότι δεν κατέχω Δημοτικό, Κοινοτικό ή άλλο αξίωμα, παρά μόνον αυτό του απλού ενεργού πολίτη και του εκπροσώπου του «ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΔΙΒΡΗΣ».  

Λοιπόν, τι λέω εγώ;

1.  Βασικό στοιχείο του στησίματος μιας προτομής (ή ανδριάντος) είναι η θέση που θα τοποθετηθεί. Πρέπει να είναι σε περίοπτη θέση για τον επισκέπτη και να εκφράζει κάποιο συμβολισμό σε σχέση με το τιμώμενο πρόσωπο. Δηλαδή, θα πρέπει να είναι κυρίως κατά μήκος  της κεντρικής δημόσιας οδού από το σπίτι Θ. Κοσμόπουλου έως το Δημοτικό Σχολείο  ή στην κεντρική πλατεία και ακόμη σε κεντρικά και επισκέψιμα σημεία των γειτονιών της Δίβρης.

Ένα σημείο κατάλληλο θα ήταν κατ΄ αρχήν ο χώρος στο μικρό δασάκι  από πεύκα που έχει δημιουργηθεί απέναντι στην κεντρική πλατεία της «Αγοράς», κάτω από το Γυμνάσιο που είναι υπερυψωμένο και περίοπτο και μπορεί να φιλοξενήσει στο μέλλον αρκετές προτομές, αφού διαμορφωθεί κατάλληλα (έτσι δεν θα χρησιμοποιηθεί ο χώρος της πλατείας που θα φιλοξενεί μόνο τα δύο «Ηρώα»)

2. Δεύτερο και σημαντικό στοιχείο είναι, με δαπάνη  ποίου ανεγείρεται ένα Μνημείο ή στήνετε μια προτομή. Σήμερα βέβαια, με την οικονομική κρίση που μαστίζει τη χώρα (και κατ΄επέκταση τους φτωχούς και χρεωμένους Δήμους) η «δημοσία δαπάνη» ανέγερση είναι αδύνατη. Επομένως αυτό που ακούγεται από τους «πρωταγωνιστές», ότι ο Δήμος Αρχ. Ολυμπίας θα χρηματοδοτήσει (sic!) την προτομή του Αλ. Παναγούλη, μόνο ως κακόγουστο αστείο μπορεί να εκληφθεί, καθόσον ο Δήμος δεν έχει δεκάρα τσακιστή, ούτε για τα χρειώδη... Αν υπάρχουν ιδιώτες χορηγοί ή δυνατότητα εράνου (όπως κάναμε εμείς εδώ και δεκαετίες για έργα ευποιίας στην γενέτειρα) μεταξύ συμπατριωτών και φίλων, θα ήταν ευχής έργον. Αλλά και αυτό σήμερα, φαντάζει αδύνατον.

3. Ας αποτολμήσω τώρα, εντελώς θεωρητικά να πω, πώς εγώ προσωπικά θα έβλεπα το στήσιμο των προτομών των προβεβλημένων τέκνων της Δίβρης και με ποια 5-10 πρόσωπα. Θα ξεκινήσω με τα βαρύτερα ονόματα, με τυχαία σειρά και όχι με προτεραιότητα. Δηλαδή,  πως  φαντάζουν στο δικό μου μυαλό...

α) Θα έβλεπα την προτομή ενός μεγάλου Οπλαρχηγού- Αγωνιστή της Επανάστασης του 1821, που έπεσε μαχόμενος στη περίφημη μάχη στο Πούσι επικεφαλής 100 στρατιωτών διβριωτών. Αυτή του Αρχιμανδρίτη Παίσιου Σκανδάμη, Ηγουμένου της Άνω Μονής Δίβρης Παναγιάς Χρυσοπηγής.

 Η θέση της προτομής θα ήταν ή ενσωματωμένη επάνω στο υπάρχον μνημείο των Οπλαρχηγών στην κεντρική πλατεία (όπου αναγράφεται πρώτο το όνομά του) ή έξωθεν της Άνω Μονής Δίβρης

β) Θα έβλεπα την προτομή μιας μεγάλης επιστημονικής μορφής με παγκόσμια προβολή και εμβέλεια (να σημειωθεί στο Πανεπιστήμιο της Γκρινιόν Γαλλίας όπου σπούδασε έχει στηθεί ο ανδριάντας του!!), του διάσημου Γεωπόνου Ασημάκη Ηλιόπουλου 

που γεννήθηκε στη Δίβρη το 1835 περίπου και έβγαλε την «Ελληνική Σχολή Δίβρης»... Η προτομή μπορεί να στηθεί ακριβώς πάνω από το Δημοτικό Σχολείο Δίβρης.

γ) Θα έβλεπα την προτομή μιας μεγάλης πολιτικής και πνευματικής προσωπικότητας, του Πρωθυπουργού της Ελλάδας Στέφανου Χρ. Στεφανόπουλου.

 Η προτομή θα πρέπει να στηθεί σε κεντρικό σημείο, όπως στο προαναφερθέν δασύλλιο πεύκων απέναντι στην πλατεία... Να σημειώσω, ότι υπάρχει σε αποθήκη έτοιμη φιλοτεχνημένη προτομή του Στεφ Στεφ  από τον γλύπτη Παλαιολόγο που έφτιαξε δύο (η μία έχει στηθεί στο Επαρχείο του Πύργου).

δ) Θα έβλεπα την προτομή του πλέον δημοφιλούς πολιτικού της Δίβρης και της Ηλείας αλλά και διαπρεπούς λογοτέχνη, πρώτου προέδρου του «Προοδευτικού Συνδέσμου Δίβρης» το 1924, Βάσσου Θεοδ. Στεφανόπουλου.

 Η προτομή μπορεί και πρέπει να στηθεί στην πλατεία της «Λίμνας» όπου ανδρώθηκε, έδρασε και έγραψε τα πρώτα του λογοτεχνικά έργα...

ε) Θα έβλεπα την προτομή ενός μεγάλου τέκνου της Δίβρης, του Τάση Διον. Καζάζη, 

που έχει αναδειχτεί ο σωτήρας της Ηλείας (αλλά και ειδικά της Δίβρης που την έσωσε από το κάψιμο που ετοίμαζαν οι Γερμανοί ναζιστές) ως Δήμαρχος Πύργου κατά τη διάρκεια της γερμανικής Κατοχής και πολλές δεκαετίες αργότερα ως αιρετός.... Η προτομή μπορεί να στηθεί σε κεντρικό σημείο του δημόσιου δρόμου της «Αγοράς» π.χ. στο προαναφερθέν δασύλλιο, έναντι της κεντρικής πλατείας ή αλλού.

στ) Θα έβλεπα την προτομή του συμβόλου των Δημοκρατικών Αγώνων του λαού μας, του προαναφεθέντος Αλέκου Βασ. Παναγούλη που η φήμη του έχει απλωθεί στο πανελλήνιο. Η προτομή μπορεί και πρέπει να στηθεί, επίσης στο δασύλλιο απέναντι ή άλλο σημείο επί του δημόσιου δρόμου της «Αγοράς»

ζ) Θα έβλεπα την προτομή της πρώτης, από το 1954, γυναίκας Ελληνίδας προέδρου Κοινότητας, της Βούλας Ιω. Μάρκου.

 Η προτομή της μπορεί να στηθεί ή στο χώρο του πρώην Δημαρχείου ή δίπλα στο Δημαρχείο στο παραπλήσιο δικό της σπίτι στον κεντρικό δρόμο.  

η)  Θα έβλεπα την προτομή μιας άλλης πολιτικής  και κοινωνικής μορφής αγαπητού σε όλους, φιλάνθρωπου και «γιατρού των φτωχών», του Αντώνη Νικ. Πετραλιά. 

 Η προτομή του μπορεί και πρέπει να στηθεί στην γειτονιά που γεννήθηκε και μεγάλωσε, στην «Λαγκάδα»  μπροστά στα σπίτια της  μεγάλης πολιτικής οικογένειας των Πετραλαίων...

Επίλογος

Θα μπορούσα να συνεχίσω με τον ίδιο ρυθμό και ενθουσιασμό για το στήσιμο προτομών άλλων σημαντικών και αξιόλογων τέκνων της Δίβρης που την ευεργέτησαν και την πρόβαλαν με το όνομα και τα έργα τους. Παραδείγματος χάριν, θα μπορούσαν να στηθούν προτομές και σε άλλες γειτονιές από όπου κατάγονταν ή γεννήθηκαν, όπως του ευεργέτη Γεωργίου Δανίκα στη Ράχη Λαζαράδων (δωρητή αστρονομικού ποσού για την εποχή για την κατασκευή της ομώνυμης βρύσης εκεί και του Υδραγωγείου της «Εισβοράς»)

 ή του σπουδαίου συγγραφέα, δημοσιογράφου και  διανοητή Γιώργου Καρανικολού στην πλατεία Αϊ-Γιαννάκη στο Περαμαχαλά, και άλλων και άλλων, ων ουκ έστι αριθμός.... Επίσης, κάπου θα πρέπει να μνημονεύονται, έστω με μια πλάκα στο σπίτι που γεννήθηκαν ή μεγάλωσαν σπουδαίοι Διβριώτες με παγκόσμια προβολή όπως π.χ. ο συγγραφέας Παύλος Μάτεσις,

ο ποιητής Θεόδωρος Ντόρος (Τραμπαδώρος) που δεν είναι καν γνωστός, ο εκδότης Γεωργ. Κωνσταντόπουλος ή Δίβρης. Επίσης  δεν πρέπει να ξεχνάμε τους ευεργέτες της Δίβρης, τον Ζήσιμο Ζορμπά 

που άφησε το 1950, το  ομώνυμο «Κληροδότημα» (που δυστυχώς μένει αναξιοποίητο) και τον Ομογενή της Αμερικής Δημήτριο Δανίκα 

με χορηγία το 1916,  εκατοντάδων χιλιάδων δολαρίων (που δεν ξέρουμε πως αξιοποιήθηκαν), και τα δυο για προίκα στις άπορες κορασίδες της Δίβρης, o Ομογενής Τρύφων Σοφιανόπουλος ή Σοφός που πριν 20 χρόνια έστειλε 10.000 δολάρια ( που παρ΄ολίγον να χαθούν). Και τόσους άλλους φιλοπόλιδες διβριώτες (π.χ. η πρόσφατη μεγάλη δωρεά του "Αρχοντικου" από τις αδελφές Φάνη και Ουρανία Επαμ. Πετραλιά) που θα έχουμε την ευκαιρία να αναπτύξουμε στην καλοκαιρινή κεντρική Πολιτιστική Εκδήλωση του «ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΔΙΒΡΗΣ»...

Τέλος θέλω να δώσω μια συμβουλή στους συμπολίτες μου.

Πριν σκεφτούν και αποφασίσουν για το στήσιμο κάποιας προτομής, καλό είναι να φροντίσουν για την προστασία και διαφύλαξη των δυο «Ηρώων» της κεντρικής πλατείας (μάλιστα τώρα, αν αρχίσουν οι εργασίες «Ανάπλασης») και να επανακατασκευστεί το «Μνημείο πεσόντων Αμερικανών αεροπόρων», που τώρα είναι «θαμμένο» κάτω από το σπίτι των Αφών Ηρ. Φωτεινού (όπου έχουν μείνει κάποια δομικά ίχνη,ίσως και οστά) και να μεταφερθεί πάνω από στο δρόμο στην μάνδρα άνωθεν του  Δημοτικού Σχολείου, υπερυψωμένο, που μπορεί να γίνει (επ΄ ωφελεία της Δίβρης)   τόπος επίσκεψης Αμερικανών τουριστών που έρχονται στην Αρχ. Ολυμπία....