Sotiris Sotiropoulos: Η εκ Δίβρης ιστορική οικογένεια Μερκούρη και η επίσκεψή μας στο "ΚΤΗΜΑ ΜΕΡΚΟΥΡΗ"...

ΜΕ ΤΗΝ ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΕΠΙΣΚΕΨΗΣ ΣΤΟ «ΚΤΗΜΑ ΜΕΡΚΟΥΡΗ»

Η ιστορική οικογένεια Μερκούρη ξεκίνησε από την Βορ. Ήπειρο, εγκαταστάθηκε στη Δίβρη Ηλείας, ξενιτεύτηκε σε Ιταλία και Αλεξάνδρεια και επανήλθε στο Κορακοχώρι της Ηλείας...

Αντί προλόγου

Χρόνια τώρα είχα πρόθεση και επιθυμία να επισκεφτώ το «ΚΤΗΜΑ ΜΕΡΚΟΥΡΗ» με τους περίφημους αμπελώνες και το γνωστό στο πανελλήνιο και στο εξωτερικό εκλεκτό κρασί, που βρίσκεται στο Κορακοχώρι Ηλείας (κοντά στο Κατάκολο-Αγ. Ανδρέα).

Σε ένα από τα «ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΤΟΥ ΒΟΥΝΟΥ» την δεκαετία του 1980, είχαν έλθει στον Πόντο-Αγ. Παντελεήμονα στις 27 Ιουλίου και γνώρισα τη Μαρία Λεωνίδα Μερκούρη (όπως θα δείτε ήταν ψυχή και δημιουργός του σύγχρονου «ΚΤΗΜΑΤΟΣ») με τον σύζυγό της, τότε Δήμαρχο Πύργου, Λάμπη Κανελλακόπουλο που μας τίμησαν με την παρουσία τους και μου αποκάλυψαν την καταγωγή της Μαρίας Μερκούρη από τη δική μας Δίβρη. Στη συνέχεια είχα επικοινωνία με την αδελφή της Μαρίας, Καίτη Μερκούρη η οποία επί σειρά ετών ήταν συνδρομήτρια του περιοδικού μας «ΔΙΒΡΗ», συμπαραστάτης και δέκτης του βιβλίου ιστορίας του Νίκου Β. Αναστόπουλου «Η ΔΙΒΡΗ ΗΛΕΙΑΣ ΣΤΟ ΔΙΑΒΑ ΤΩΝ ΑΙΩΝΩΝ»....

Δυστυχώς η επιθυμία μου να επισκεφθώ το γνωστό πλέον «ΚΤΗΜΑ ΜΕΡΚΟΥΡΗ» δεν έγινε όταν ζούσαν οι σεβάσμιες πυργοδέσποινες αδελφές Μαρία και Κάιτη Μερκούρη. Όμως τύχη αγαθή, η επίσκεψή μου μαζί με φίλο μηχανικό Χρύσανθο Ταβλά (γνωστό από ετών στην οικογένεια Μερκούρη-Κανελλακόπουλου) και την σύζυγό μου Μαρία, έγινε στις 13 Ιουνίου ε.έ.

Ήταν η επίσκεψή μας αυτή μια έκπληξη, μια όαση πνευματική, λαογραφική, ...οινο-φιλοσοφική θά έλεγα, μια και μας υποδέχτηκε ο ένας γιος του ζεύγους Κανελλακόπουλου Χρίστος Κανελλακόπουλος (Γεωπόνος-οικονομολόγος) που μαζί με τον αδελφό του Βασίλη (Πολιτικός μηχανικός) έχουν πάρει στα στιβαρά τους χέρια την επιχείρηση που παρέλαβαν και την έχουν φτάσει σε ένα ζηλευτό επίπεδο.

Ο κ. Χρήστος Κανελλακόπουλος που μας διέθεσε ένα ολόκληρο πρωϊνό και μας ξενάγησε στο εκπληκτικό αυτό επιχειρηματικό και συνάμα πολιτιστικό θαύμα, είναι ένας συγκροτημένος και πνευματώδης άνθρωπος με καλοσύνη και ξεχωριστή ευγένεια.

Θα προτιμήσω τα της ξενάγησής μας στο «ΚΤΗΜΑ ΜΕΡΚΟΥΡΗ» να τα διαβάσετε στην μικρή μεν αλλά γλαφυρή περιγραφή που κάνει παρακάτω η Μαρία Αρβανίτη-Σωτηροπούλου, όπου με τις παρατιθέμενες εικόνες θα ικανοποιηθείτε και θα απολαύσετε την περιήγηση...

Εγώ, όσο μπορώ θα ασχοληθώ με την άλλη σημαντική πλευρά, δηλαδή την ιστορική πορεία της σημαντικής αυτής οικογένειας που περιγράφεται στον τίτλο, εντελώς επιγραμματικά, καθόσον ο χώρος αλλά και η δική μου η ανεπάρκεια να ιστορήσω την διαδρομή της σπουδαίας οικογένειας Μερκούρη δεν το επιτρέπουν.

Λοιπόν, επειδή είχα το προνόμιο να μου δοθούν δυο σημαντικά ντοκουμέντα της οικογένειας Μερκούρη, εκ των οποίων το ένα αφορά την δράση των Μερκουραίων της Δίβρης ως Αγωνιστές στον εθνικοαπελευθερωτικό Αγώνα του 1821 και το άλλο ένα γραπτό μνημείο με την περιγραφή ενός σημαντικού οικογενειακού περιστατικού, θεωρώ χρέος μου να τα παραθέσω. Επίσης στο βιβλίο του ιστορικού συγγραφέα Νίκου Αναστόπουλου «Η ΔΙΒΡΗ ΗΛΕΙΑΣ ΣΤΟ ΔΙΑΒΑ ΤΩΝ ΑΙΩΝΩΝ» το όνομα των Μερκουραίων της Δίβρης εκτός του Ρόδη Μερκούρη που είχε τιμηθεί και με την ανώτατη διάκριση του "Αργυρού Αριστείου Ανδρείας και ο Αναγνώστης Μερκούρης με "Σιδηρούν Αριστείον Ανδρείας", βρίσκουμε σε διάφορα ιστορικά στοιχεία και καταλόγους (ακόμη και στα Οθωμανικά κατάστιχα απογραφής της Δίβρης τους 1461-63, βρίσκουμε το όνομα Χαρτοφύλακας Μερκούρης). Αλλά και το διώροφο εντυπωσιακό τους αρχοντικό σπίτι στην συνοικία «Περαμαχαλάς» της Δίβρης, υπήρχε πριν πολλά χρόνια όρθιο (τώρα έχουν μείνει κάποια ερείπια). Όλα αυτά θα μπορούσαν να γίνουν κατά την ταπεινή μου γνώμη, αντικείμενο Ανακοίνωσης ή Ομιλίας από διαπρεπείς επιστήμονες ιστορικούς σε μια από της Ημερίδες που διοργανώνει το «ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΔΙΒΡΗΣ». Ελπίζουμε ότι κάποια στιγμή να γίνει και αυτό....

Ο ΑΓΩΝΙΣΤΗΣ ΤΟΥ 1821 ΗΡΩΔΗΣ (ΡΟΔΗΣ) ΜΕΡΚΟΥΡΗΣ

ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΑΓΩΝΙΣΤΩΝ ΤΗΣ ΕΘΝ. ΒΙΒΙΛΙΟΘΗΚΗΣ

Σε ένα από τα πρώτα τεύχη του περιοδικού μας «ΔΙΒΡΗ» (τεύχος 10-Μάρτης Απρίλης 1980), δημοσιεύτηκε το παρατιθέμενο σε φωτοτυπία ιστορικό ντοκουμέντο πού μας έστειλε ο ιστοριοδίφης Σωτ. Αθανασιάδης και επανέλαβε ο ιστορικός Νίκος Β. Αναστόπουλος, για τον Αγωνιστή (Υπαξιωμ. Β΄ Τάξεως) Ηρώδη ή Ρόδη Μερκούρη από την Δίβρη που διακρίθηκε «έχων υπό την οδηγίάν του ικανόν αριθμόν στρατιωτών έλαβε μέρος κατά των Οθωμανών εις τας μάχας του Πούσι, Καλαβρύτων, Μεσολογγίου και άλλας κατα την εισβολήν του Ιμβραήμ....» .

Διαβάστε το:

ΕΝΑ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ ΓΡΑΠΤΟ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΩΔΗ ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΗ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΖΩΗ ΤΟΥ ΡΟΔΗ ΜΕΡΚΟΥΡΗ...

Ο αείμνηστος «πρωτοδιβριώτης» Νίκος Σωτηρόπουλος (πρόεδρος του «Συνδέσμου των εν Αθήναις Λαμπειέων-Διβριωτων» διέσωσε ένα γράμμα που του είχε στείλει ο γυναικολόγος γιατρός του Πύργου Νίκος Παπανικολάου (με καταγωγή από Δίβρη –ο προπροπάππος του είχε παντρεφτεί την κόρη του Ρόδη Μερκούρη, Τζόγια). Η αφήγηση στο γράμμα έχει έντονο, συναρπαστικό και ενδιαφέροντα μυθιστορηματικό χαραχτήρα που αξίζει τον κόπο να διαβαστεί ολόκληρο.

Βεβαίως, στο μεγαλύτερο μέρος περιγράφεται το γενεαλογικό δέντρο των δυο μεγάλων αρχοντικών οικογενειών της Δίβρης αυτών των Μερκουραίων και κυρίως των Μουρτζιναίων που συγγένεψαν με ένα περίεργο όσο και συναρπαστικό τρόπο....

Απολαύστε το:

Και τώρα η περιγραφή της επίσκεψής μας στο «ΚΤΗΜΑ ΜΕΡΚΟΥΡΗ», από την Μαρία Αρβανίτη-Σωτηροπουλου.

Επίσκεψη στο Κτήμα Μερκούρη

Γράφει η Μαρία Αρβανίτη-Σωτηροπουλου

το παλιό αρχοντικό Μερκούρη

Επισκεφθήκαμε το Κτήμα Μερκούρη μετά από την ευγενική πρόσκληση του κ Χρίστου Κανελλακόπουλου, ο οποίος από την πλευρά της μητέρας του Μαρίας Μερκούρη κατάγεται από τη Δίβρη και η οποία όσο ζούσε συμπαραστεκόταν στις δραστηριότητες του περιοδικού «Δίβρη».

η προτομή της Μαρίας Λ. Μερκούρη (1915-2006) στο Κτήμα

Το Κτήμα Μερκούρη βρίσκεται στο Κορακοχώρι της Ηλείας δίπλα σε ένα ωραιότατο κόλπο που αγκαλιάζει το νησάκι Κόρακα και αποτελεί ένα χαρακτηριστικό δείγμα του πως η γη μεταμορφώνεται σε Παράδεισο, όπου μεγαλοπρεπή παγώνια περιφέρονται ακατάδεκτα, χάρη στη συστηματική φροντίδα γενεών εμπνευσμένων ανθρώπων.

Το 1840 ένας ανήσυχος εικοσάχρονος από τη Δίβρη, ο Θεόδωρος Μερκούρης καθ’ οδόν προς τη Ζάκυνθο περνά από την περιοχή, τότε χέρσα και ακαλλιέργητη, την οποία ερωτεύεται κεραυνοβόλα και υπόσχεται στους φίλους του ότι θα την αποκτήσει. Σαν νέος Οδυσσέας αφού σπουδάσει στην Ιταλία, (όπου μαθαίνει και αμπελουργία), αφού ναυαγήσει νότια της Σικελίας φθάνει στην Αλεξάνδρεια, όπου πλουτίζει με το μπαμπάκι και το χρηματιστήριο αγροτικών ειδών μέχρι το 1860, που επιστρέφει στην Ελλάδα, αποκτά το Κτήμα (500 στρέμματα) και το καλλιεργεί, βασικά με σταφιδοκαλλιέργεια (όπως όλη τότε η περιοχή) αλλά και με παραγωγή κρασιού κατά τα ιταλικά πρότυπα.

Η σταφιδική κρίση που κατέστρεψε τον Πύργο προκαλούν στο Κτήμα βαθύτατη οικονομική κρίση και στον δημιουργό του ημιπληγία και τελικά θάνατο. Έτσι ο γιος του Λεωνίδας Μερκούρης εγκαταλείπει τις σπουδές του για ν’ ασχοληθεί αποκλειστικά με το Κτήμα, ξεχερσώνει τη μονοκαλιέργεια της σταφίδας και μεθοδικά μεταμορφώνει την περιοχή σε ελαιώνες, μορεώνες, σιτοχώραφα και κριθαροχώραφα, καθώς και σε περιοχές με «δασύλλιο εξ αγρίων δένδρων επιστημονικώς καλλιεργημένων» και περιοχές με καλλωπιστικά φυτά, ενώ αναπτύσσεται και πρότυπο βιοτεχνικό συγκρότημα. Ο Λ. Μερκούρης πεθαίνει το 1936 και τη διαχείριση αναλαμβάνει η πρωτότοκη κόρη του Μαρία σε ηλικία μόλις 21 χρόνων, η οποία καλείται να αντιμετωπίσει τη μεγάλη κρίση που έφερε ο Β Παγκόσμιος πόλεμος και στο Κτήμα.

Το 1945 παντρεύεται τον Χαράλαμπο Κανελλακόπουλο (αργότερα δήμαρχο Πύργου) και αποκτά δυο γιους το Βασίλη και το Χρίστο, που σήμερα συνεχίζουν με επιτυχία την οικογενειακή παράδοση. Η Μαρία κρατούσε μέχρι το θάνατο της (2006) λεπτομερές αρχείο για το Κτήμα, για το οποίο εκδόθηκε ειδικό ανάτυπο της δημοσίευσης στο περιοδικό «Οροπέδιο» με φροντίδα του σημαντικού συγγραφέα Ηλία Χ. Παπαδημητρακόπουλου. Η Μαρία επίσης συγκέντρωνε και όλα τα παλιά εργαλεία και μηχανήματα, τα οποία ο γιος της Χρίστος αξιοποίησε μεταμορφώνοντας τον παλιό σταύλο σε σημαντικό αγροτικό μουσείο, το οποίο θα μπορούσε να λειτουργεί πληρέστερα με φροντίδα και κοινοτικών πόρων.

Το 1963 μια επιτυχημένη γεώτρηση προσθέτει στο τοπίο οπωροφόρα δένδρα, ενώ και ο αμπελώνας αναπτύσσεται συστηματικά. Ο χώρος των οινοποιείων αναπτύχθηκε συγκεράζοντας την παραδοσιακή οικοδομή με μοντέρνες εφαρμογές και χρήσεις.

Χρυσανθος Ταβλάς, Χρίστος Κανελλακόπουλος Σωτήρης Σωτηρόπουλος στον εκθεσιακό χώρο

Το Κτήμα Μερκούρη εκτός από την πολύμορφη συμβολή του στην οικονομική ζωή της Ηλείας συμβάλει και στην πολιτισμική ανάπτυξη της περιοχής. Έτσι το κτήμα επισκέπτονται τουρίστες από τα κρουαζιερόπλοια του Κατάκολου, αλλά και σχολεία και φοιτητές οι οποίοι φιλοξενούνται στα πλαίσια μαθημάτων τους.

Στο Κτήμα πραγματοποιούνται επιστημονικά συνέδρια και εκδίδονται με τη φροντίδα του Κτήματος τα Πρακτικά όπως «Οίνον ιστορώ» Αμπελοοινική Ιστορία και Αρχαιολογία της ΒΔ Πελοποννήσου (2001) «Το Αγροτικό τοπίο» το παλίμψηστο αιώνων γεωργικού μόχθου (2005) «Σύγχρονες αμπελοοινικές τάσεις» η πρόκληση της Ηλείας (2011)

Μαρία Αρβανιτη Σωτηροπούλου Χρίστος Κανελλακόπουλος στο Κελάρι

Στη σημερινή δύσκολη οικονομική συγκυρία η επίσκεψη στο Κτήμα Μερκούρη ήταν μια όαση αισιοδοξίας για την Ελλάδα, που μπορεί και επιβιώνει από γενιά σε γενιά παρά τις απανωτές κρίσεις. Ο κ Χρίστος Κανελλακόπουλος είναι ο άνθρωπος, που με πολύ δουλειά και έμπνευση διασώζει με σεβασμό την παράδοση αξιοποιώντας τις προκλήσεις του σήμερα.

Απολαμβάνοντας το αρωματικό ποτήρι κρασιού, που μας πρόσφερε στο βαρυφορτωμένο μνήμες σπίτι του συναντήσαμε την επιτομή της αρχοντιάς της Ηλείας. Και αν και ο καιρός καλοκαιριάτικα συννέφιαζε, νιώσαμε ελπίδα για την πορεία της πατρίδας μας, μαθαίνοντας ότι και οι γιοι του Δημήτρη Κανελλακόπουλου είναι οινολόγοι στο Κτήμα και η σκυτάλη ήδη περνά και σε επόμενη γενιά.